Emiratos Arabes Unidos

An Emiratos Arabes Unidos (EAU; Inarabo: الإمارات العربية المتحدة‎ al-ʾImārāt al-ʿArabīyyah al-Muttaḥidah; literal nga Winaray: Mga Emirato nga Arabo nga Naghiusa o kundi man Naghiusa nga mga Emirato nga Arabo; Kinatsila: Emiratos Árabes Unidos; Ininglis: United Arab Emirates o UAE) nga agsob tinatawag hin yano nga Emiratos (Inarabo: الإمارات‎ al-ʾImārāt; Ininglis: Emirates) usa nga nasod ha Katundan nga Asya ha dumagsaan nga dapit han Rawis han Arabya ha Gulfo han Persia, nga nasapit han Oman ha sidlangan ngan han Saudi Arabia ha salatan ngan ha katundan, ngan nagsasaro gihapon hin mga katubtuban ha kalawdan upod han Qatar ha katundan ngan han Iran ha amihan. An soberano nga monarkiya nga konstitusyonal usá nga federasyon hin pitó nga mga emirato nga amo an Abu Dhabi (nga nasirbe nga pamunuan), Ajman, Dubai, Fujairah, Ras Al Khaimah, Sharjah ngan Umm Al Quwain. Komplikado it ira mga linea, nga mayda damulaay nga mga enclave ha sakob han mga dirudilain nga mga emirato. An tagsa emirato gindudumara hin usá nga namumuno; iní hirá, nagkakaurusa hin paghimo han Federal nga Supremo nga Konseho. Usá hit mga namumuno amo iton Mangulo han Emiratos Arabes Unidos. Han 2013, an kamolupyohan han EAU mga 9.2 ka milyon, nga diin 1.4 ka milyon hiní mga Emirati nga bungtohanon ngan 7.8 ka milyon taga-langyaw.

Emiratos Arabes Unidos الإمارات العربية المتحدة (Inarabo) al-ʾImārāt al-ʿArabīyyah al-Muttaḥidah
Bandira Emblem
Awit: عيشي بلادي "Īšiy Bilādī" "Mabuhi an Akon Nasod"
Kahamutang han  Emiratos Arabes Unidos  (lunghaw) ha Rawis han Arabya  (busag)
Pamunuan	Abu Dhabi 24°28′N 54°22′E
Gidako-i nga syudad	Dubai 25°15′N 55°18′E
Opisyal nga mga pinulungan	Inarabo
Ethniko nga mga grupo (2015)	11.6% Emirati 59.4% Salatan nga Asyano (38.2% Indyano, 9.4% Pakistani, 9.5% Bangladeshi) 10.2% Ehiptohanon 6.1% Filipino 12.8% Mga Iba
Relihiyon	Islam
(Mga) Tawag hin tawo	Emirati
Kagamhanan	Federal nga elektivo nga monarkiya konstitusyonal
• Mangulo	Khalifa bin Zayed Al Nahyan
• Primer Ministro	Mohammed bin Rashid Al Maktoum
• Speaker	Mohammad Al-Murr
Magbabalaod	Federal nga Nasodnon nga Konseho
Pagtukod tikang han Reino Unido ngan han Mga Estado hin Tregua
• Ras al-Khaimah	1708
• Sharjah	1727
• Abu Dhabi	1761
• Ajman	1816
• Dubai	1833
• Fujairah	1952
• Paglugaríng	2 Disyembre 1971
• Ginpasakob han Nasyones Unidas	9 Disyembre 1971
• Pag-api han Ras al-Khaimah han EAU	10 Pebrero 1972
Langyab
• Bug-os	83,600 km2 (32,300 sq mi) (ika-114)
• Katubigan (%)	diri dako hin pagkaiba
Kamolupyohan
• 2018 estimate	9,599,353 (ika-92)
• 2005 nga census	4,106,427
• Densidad	99/km2 (256.4/sq mi) (ika-110)
GDP (PPP)	2018 nga banabana
• Bug-os	$732.861 ka bilyon (ika-32)
• Per capita	$70,262 (ika-7)
GDP (nominal)	2018 nga banabana
• Bug-os	$432.612 ka bilyon (ika-28)
• Per capita	$41,476 (ika-19)
Gini (2008)	36 medium
HDI (2018)	▲ 0.866 hataas hin duro · ika-35
Salapi	UAE dirham (AED)
Zona hin oras	UTC+4 (GST)
Format hin pitsa	dd/mm/yyyy
Dapit hin pagmanehar	tuo
Kodigo hin pagtawag	+971
Internet TLD	.ae امارات.
Emiratos Arabes Unidos nga ganghaan

An pag-okupar han yana nga EAU masusubay ngadto hin paggawas hin mga tawo nga sumala hin mga experto tikang daw ha Aprika han mga 125,000 UC pinaagi hin mga nabilngan ha Faya-1 nga sityo ha Mleiha, Sharjah. Mga lubnganan nga natikang han Neolitiko nga Panahon ngan han Bronse nga Panahon naglalakip han gima-ihai nga nasabtan nga lugar ha Jebel Buhais. Kilalado iní nga lugar nga Magan ha mga Sumernon, an lugar amo an urukyan hin riko nga kultura hin pannegosyo ha Panahon han Bronse dida han Umm Al Nar nga panahon, nga nagnegosyo han Siong han Indus, Bahrain ngan han Mesopotamia pati gihapon han Iran, Bactria ngan han Levante. An sinmunod nga panahon han Wadi Suq ngan tulo nga mga Panahon hin Puthaw nagdangat han paggawas hin pagka-nomad ngan han pagpadukwag hin pagdumara hin panubig ngan mga sistema hin pagdilig nga nagsuporta hin panimungto hin katawhan ha baybayon ngan ha súlod. An Islamico nga panahon han EAU natikang han pagpaiwas han mga Sasasnyo ngan han sinmunod nga Pag-awayan han Dibba. An maiha nga kaagi hin pagnegosyo nagdangat han paggawas han Julfar, ha yana nga emirato han Ras Al Khaimah, nga usá nga dako nga sentro hin pannegosyo ngan pannagat dida hiní nga lugar. An pagkadominante ha Gulfo han Persya han mga Emirati nga negosyante nagdangat hin pagkadilito ha mga Europeo nga gahom, nga diin upod dinhi an Imperyo Portuges ngan an Imperyo Britaniko.

Sunod hin mga dekada hin pag-away ha kadagatan, an mga emirato ha baybayon nakilalado nga Mga Estado hin Tregua ha pagpirma hin Perpetual nga Kasabotan hin Kamurayaw ha Kadagatan upod han mga British han 1819 (ginratipikar han 1853 nga hin utro dida han 1892), nga nagtukod han Mga Estado hin Tregua komo usá nga British nga Protektorado. Iní nga kasabotan nag-undang han paglugaríng ngan han pagtukod han Emiratos Arabes Unidos han 2 Disyembre 1971, nga diritso nagsunod han pagbiya han British tikang han ira mga obligasyon han kasabotan. Unom nga mga emirato inmapi han EAU han 1971, an ikapitó, an Ras Al Khaimah, inmapi han federasyon han 10 Pebrero 1972.

Islam an opisyal nga relihiyon ngan Inarabo an opisyal nga yinaknan han EAU. An mga reserba hin lana han EAU amo an ika-unom-nga-gidako-i ha kalibotan samtang an mga reserba hiní hin natural gas amo an ika-pito-nga-gidako-i han kalibotan. Hi Sheikh Zayed, an namumuno han Abu Dhabi ngan syahan nga Mangulo han EAU, nagdumara han pagpadukwag han Emiratos ngan ginpadalagan an mga ganansya tikang han lana ngadto hin healthcare, edukasyon ngan infrastruktura. An ekonomiya han EAU amo an pinaka-diversified ha Gulf Cooperation Council, samtang an Dubai nga amo an syudad nga gidamo-i hin molupyo, usá nga importante nga global nga syudad ngan usá nga hub hin internasyonal nga aviation ngan maritime trade. Sugad man, an nasod diri gud dako an pagdapig ha lana ngan gas ha yana kaysa han mga naglabay nga mga katuigan ngan ha ekonomiya nag-atupag ha turismo ngan negosyo. Diri nagsusukot an kagamhanan han EAU hin buwis han income bisan pa man kun mayda sistema hin corporate nga buwis nga nahatukod ngan Value Added Tax ha 5% ginbutang dida han 2018.

Politika

Location of the Emirates

Nababahinbahin an Emiratos Arabes Unidos ngadto hin pitó nga mga emirato. An Dubai amo an Emirato nga gidamo-i hin molupyo nga dinhi in 35.6% han kamolupyohan han EAU. An Emirato han Abu Dhabi mayda dungang nga 31.2%, nga buot sidgnon nga labaw hin duha ka tagtulo han EAU nga kamolupyohan nangungukoy ha Abu Dhabi o kundi man ha Dubai.

An Abu Dhabi mayda langyab hin 67,340 ka kwadrado nga kilometro (26,000 nga kwadrado nga milyas), nga 86.7% han bug-os nga langyab han nasod, gawás han mga kapurupod'an. Mayda iní baybayon nga naabot ha labaw hin 400 ka kilometro (250 ka milyas) ngan ginbabahinbahin iní para hin mga pagdumara ngadto hin tulo nga mga rehiyon. An Emirato han Dubai natubtub ha Gulfo han Persia nga baybayon han EAU hin mga 72 ka kilometro (45 ka milyas). An Dubai mayda langyab nga 3,885 ka kwadrado nga kilometro (1,500 ka kwadrado nga milyas), nga nahihimo han 5% han bug-os nga langyab han nasod, nga diri lakip an mga kapurupod'an.. An Emirato han Sharjah natubtub hin mga 16 ka kilometro (10 ka milyas) han EAU nga baybayon han Gulfo han Persia ngan hin labaw 80 ka kilometro (50 ka milyas) ha súlod. An mga amihanan nga mga emirato nga diin upod hiní an Fujairah, Ajman, Ras al-Khaimah, ngan Umm al-Qaiwain mayda kabug-osan nga langyab hin 3,881 ka kwadrado nga kilometro (1,498 ka kwadrado nga milyas). Mayda duhá nga mga langyab nga gindudumara hin duhá. It usá gindudumara hin dungan han Oman ngan Ajman, ngan it usá liwat han Fujairah ngan Sharjah.

Mayda Omani nga exclave nga ginpapalibotan hin EAU nga teritoryo, nga kilalado nga Wadi Madha. Nahamutang iní ha mga butnga han rawis han Musandam ngan han iba nga dapit han Oman ha Emirato han Sharjah. Naglalakip iní hin mga 75 ka kwadrado nga kilometro (29 ka kwadrado nga milyas) ngan an katubtuban ginkasabotan han 1969. An dumagsaan o amihan-sidlangan nga pag-ultan han Madha giharanii han Khor Fakkan-Fujairah nga dalan, baga hin mga 10 ka metros (33 ka pye) là hin kahirayô. Ha sakob han Omani nga exclave han Madha, mayda EAU nga exclave nga tinatawag Nahwa, nga gintatag-iyahan gihapon han Emirato han Sharjah. Iní mga 8 ka kilometro (5 ka milyas) hin diri sementado nga dalan ha katundan tikang han bungto han Bag-o nga Madha. Ini nahihimo hin mga kap-atan nga mga balay ngan mayda iní iya kalugaringong nga clinic ngan kambyo hin telepono.

Bandira	Emirato	Pamunuan	Kamolupyohan		Langyab
			2018	%	(km²)	(mi²)	%
	Abu Dhabi	Abu Dhabi	2,784,490	29.0%	67,340	26,000	86.7%
	Ajman	Ajman	372,922	3.9%	259	100	0.3%
	Dubai	Dubai	4,177,059	42.8%	3,885	1,500	5.0%
	Fujairah	Fujairah	152,000	1.6%	1,165	450	1.5%
	Ras al-Khaimah	Ras al-Khaimah	416,600	4.3%	2,486	950	3.2%
	Sharjah	Sharjah	2,374,132	24.7%	2,590	1,000	3.3%
	Umm al-Quwain	Umm al-Quwain	72,000	0.8%	777	300	1%
	EAU	Abu Dhabi	9,599,353	100%	77,700	30,000	100%

Mga sumpay ha gawas

• Government portal of the United Arab Emirates Ginhipos 2020-02-24 han Wayback Machine, also known as U.AE
• The World Government Summit – UAE
• The 2020 World Exposition in UAE
• United Arab Emirates nga entrada ha The World Factbook
• Emiratos Arabes Unidos web resources provided by GovPubs at the University of Colorado–Boulder Libraries
• Emiratos Arabes Unidos ha Curlie
• United Arab Emirates profile from the BBC News.
• United Arab Emirates country profile from the Lebanese Economy Forum, extracted from the CIA Factbook & Worldbank data.
• Wikimedia Atlas han United Arab Emirates
• World Bank Summary Trade Statistics United Arab Emirates
• Bohra caste relations
• Minister Cabinet 2016
• Timeline of the United Arab Emirates History from Bronze Age to present day