Wikipedia

Parke Nasodnon hin Paghinomdom han Paglugsong ni MacArthur

An MacArthur Landing Memorial National Park (kun ha Winaray: Parke nga Nasodnon hin Paghinumdom han Paglugsong ni MacArthur tinatawag gihapon ha Ininggles nga Leyte Landing Memorial Park ngan MacArthur Park o kun igWinaray: Parke hin Paghinumdom han Paglugsong ha Leyte ngan Parke ni MacArtur) usa nga protektado nga lugar han Pilipinas nga naghihinumdom han paglugsong ha kaagi ni Heneral Douglas MacArthur ha Leyte ha pagtikang han pagsalakay han pagbawi ngan pagliberar han Pilipinas tikang han pag-okupar han mga Hapones han 20 Oktubre 1944. Ini nga panhinabo dinmangat han gidako-i nga pag-awayan ha kadagatan han Gyera Pankalibotan II ngan han sinmunod nga kalupig han Hapon ngan pagsurender katapos hin hapit tulo ka tuig. Ini nga memorial han gyera nahamutang ha bungto han Palo ha purô han Leyte ha Sinirangan nga Kabisay-an ngan usa ini han dako nga mga kiritaon hin mga turista han rehiyon. Igindeklara ini nga nasodnon nga parke han 12 han Hulyo 1977 pinaagi han Surat hin mga Pagtugon o Letter of Instructions No. 572 nga ginpirma ni Mangulo Ferdinand Marcos.[1]

Parke Nasodnon hin Paghinomdom han Paglugsong ni MacArthur
MacArthur Landing Memorial National Park
IUCN category II (national park)
Mapa nga nagpapakita han kahamutang han Parke Nasodnon hin Paghinomdom han Paglugsong ni MacArthur
Mapa nga nagpapakita han kahamutang han Parke Nasodnon hin Paghinomdom han Paglugsong ni MacArthur
Kahamutang Palo, Pilipinas
Giharanii nga syudad Tacloban, Leyte, Pilipinas
Mga koordinado 11°10′20″N 125°0′43″E / 11.17222°N 125.01194°E / 11.17222; 125.01194Mga koordinado: 11°10′20″N 125°0′43″E / 11.17222°N 125.01194°E / 11.17222; 125.01194
Langyab 6.78 hektaryas (16.8 acres)
Gintukod Hulyo 12, 1977
Pan-gobyerno nga lawas Department of Environment and Natural Resources

Kasaysayan

igliwat

Hira Heneral Douglas MacArthur, an iya mga kaupod pag-landing, tapos hi Presidente Sergio Osmeña ngan hi Heneral Carlos Romulo kay humirapit hin kahitaas hit duha ka tawo ha Red Beach, Palo, Leyte. Nagiiringat it kahambog ngan maliwanag ha ilarom hit adlaw, perme hira nakatikig ha takna han pagabot ni MacAthur ha Philippines hirani 70 ka tuig hanuna.[2]

Hadto han kulop han Oktubre 20, 1944, hira MacArthur ngan an iya mga amigos kay nagabat gud hin kadako kaysa ha kinabuhi. Mas dako ine kaysa hin usa ka momento ha kasaysayan, ine kay momento hin intense nga mga damdamin tas usa nga pangako nga natuman na gihap. Sugadman, hino nga Filipino it waray pa nakabati han kan MacArthur waray kamatayan nga mga salita nga “I shall return”?. 

Yana, an pinaglandingan ni Macarthur kay nagging park na. Dire na “Red Beach” an tawag hine sugad han una han Battle of Leyte. Yana, nga waray na aragway, Leyte Landing Memorial Park (puydi liwat tawagun nga MacArthur Park) kay nagging usa nga lugar nga puydi kita magrelax ngan pahuway. Pero, ine liwat kay lugar nga puydi nat hinumduman an kasaysayan tas an mga nahitabo han digmaan ha Pilipinas hanuna nga panahon.

Battle of Leyte

igliwat

An Battle of Leyte ha Pacific campaign han World War II kay an pagsakop ngan pagangun hin Layte ha Pilipinas han United States, Australian army ngan mga kasakop nga Filipino guerrillas ilarom kan Heneral Douglas MacArthur tas nakilaban ha Imperial Japanese Army ha Pilipinas nga pinamumunuan ni Heneral Tomoyuki Yamashita tikang Oktubre 17 ngadto Hulyo 31 1945. Ine nga away kay nagtikang han Philippines campaign han 1944-1945 para ha pagreclaim ngan pagpalaya han bugod nga Pilipinas tas pagtapos han hirani nga tulo ka tuig nga pamamahala han mga Hapon.

Battle of Leyte Gulf

igliwat

An Battle of Leyte Gulf, puydi liwat tawagun nga Second Battle of the Philippines Sea, kay an pinakadako nga naval battle ha moderno nga kasaysayan. An away kay nahitabo ha Pacific Theater han World War II, ha mga dagat nga napalibot ha Leyte tikang Oktubre 23 ngada Oktubre 26. An naglaban kay an Allies ngan an Empire han Japan.

An mga Hapon kay tumisting nga ibaliwala o iguba an mga Allied nga mga tropa nga nakastasyon ha Leyte katapos han malampusan nga pagsakop han mga tropa hin Allies ha Battle of Leyte. Pero, an mga Allied navy kay gntalo an mga Imperial Japanese Navy. Ine nga away kay an urhi nga dako gud nga away dagat han World War II.

An Battle of Leyte Gulf kay usa ngayan nga kampanya nga mayda upat nga magsaragpit nga away: an Battle of the Sibuyan Sea, an Battle of Surigao Strait, an Battle of Cape Engano ngan an Battle of Samar. An Leyte Gulf kay an pinaksyahan nga nakakita han paggamit hin Kamikaze aircraft. Usa nga kamikaze kay nakaigo hin Australian heacy cruiser HMAS Australia han Oktubre 21, tapos mga organazed nga pakamatay nga atake han "Special Attack Force: kay nagtikang han Oktubre 25.

Kiritaon

igliwat

An lugar han Paglugsong ni MacArthur nahabutang ha 6.78 hektaryas (16.8 acres) nga patag ha daplin han dagat ha baranggay han Candahug, mga 5 ka kilometro ha salatan tikang ha Tacloban an pamunoan han lalawigan han Leyte.[3] Gintawag ini han una nga Imelda Park ha dungog han kasanhi nga Primer Dama nga hi Imelda Marcos nga taga-Leyte nga lalawigan.[3] An sentro nga punto han parke amo an pito nga mga doble-hin-kadako-ha-kinabuhi nga mga tumbaga nga mga istatwa hin hamabaw nga hinimo-himo nga tubigon o pool nga nagpapakita kan MacArthur ngan an iya mga upod dida han Paglugsong han A-Day o A-nga-adlaw ha kaagi sumala han kakuha dida han ritrato ni Gaetano Faillace. Ini hira amo hi Mangulo-ha-gawas Sergio Osmeña, hi Tenyente Heneral Richard Sutherland, hi Brigadier Heneral Carlos P. Romulo, hi Major Heneral Courtney Whitney, hi Sarhento Francisco Salveron ngan an CBS Radio nga koresponsal nga hi William J. Dunn.[4][5][lower-alpha 1] Gindisenyo ini han iskultor nga hi Anastacio Caedo ngan gin-inagurar dida han ika-37 nga panuigon han A-Day han 1981, an mga istatwa nagtigaman han lugar nga diin gintuman ni MacArthur han iya saad nga "I shall return" (Mabalik hi ako) ha Red Beach an kodigo nga ngaran han lugar dida han gyera. [9][10] Ha atubangan han mga istatwa, mabibilngan in duha nga mga tigaman hin kasaysayan ha Iningles ngan Tinag-alog nga nagpapahayag han kahulogan han eksena nga ginpapakita.. Mayda museo ha sapit han lugar nga nagpapakita hin mga ritratro ha kaagi ngan iba pa nga mga memorabilia ni Heneral MacArthur nga diin upod in kopya han iya ginyakan han paglugsong ngan in bronse nga cast han mga pagtamak han iya tiil.[11]

An sentro han kagamhanan han rehiyon ha Palo nahamutang ha tabok la tikang han memorial. Upod hin pa nga mga gintukod nga hagrani in Rock Garden of Peace (Bato nga Hardin hin Kamurayaw) nga gin-inagurar han ika-50 nga panuigon han 1994 han pagdeklara gihapon han memorial nga nasodnon nga landmark ha kaagi han National Historical Commission; [12] ngan an Leyte Oriental Hotel, nga han una MacArthur Park Beach Resort, nga ginpatukod han una ni Imelda Marcos han 1983.[13][14] Makakadtoan it parke pinaagi han Pan-Philippine Highway (AH26) tikang ha Tacloban ngan tikang han Luparan Daniel Z. Romualdez.

Mga bag-o nga panhinabo

igliwat

An parke amo an lugar hin tinuig nga memorial nga mga rito ngan pagreenact han paglugsong ha kaagi nga gintatambongan han mga lokal ngan taga-gawas nga mga dignitario upod han mga beterano han gyera ngan han ira mga pamilya. Han Nobyembre 2013, naguba an memorial han Bagyo Yolanda nga diin an usa han pito nga mga istatwa--an istatwa ni Heneral Romulo--natumba tikang han base hini.[11] Gin-ayad dayon ini han gobyerno ngan an istatwa ni Carlos P. Romulo nabalik ha sakob hin karuhaan ka adlaw upod hin bulig tikang han Metropolitan Manila Development Authority.[15]

Mga natigamnan

igliwat
  1. ↑ An tawo nga nakilala ha ngaran nga Francis Saveron han barasahon nga Pacific Microphone ni William Dunn tinatawag ha iba nga barasahon ngan pahayagan sugad han New York Times ngan han Filipinos in Washington, D.C. nga Francisco Salveron.[4][6][7][8]

Mga kasarigan

igliwat
  1. ↑ "Letter of Instructions No. 572". Chan Robles Virtual Law Library. Ginhipos tikang han orihinal han 2014-11-13. Ginkuhà 27 Septyembre 2014.
  2. ↑ https://iamtravelinglight.com/2013/08/07/history-and-leisure-at-macarthur-landing-memorial-park/
  3. ↑ 3.0 3.1 "Region 8 - Protected Areas". Biodiversity Managament Bureau. Ginhipos tikang han orihinal han 2014-10-30. Ginkuhà 27 Septyembre 2014.
  4. ↑ 4.0 4.1 McCallus, Joseph P. "The MacArthur Highway and Other Relics of American Empire in the Philippines". Potomac Books: Washington, D.C. Ginkuhà 27 Septyembre 2014. Cite journal requires |journal= (help)
  5. ↑ Dunn, William J. "Pacific Microphone". Texas A&M University Press. Ginkuhà 27 Septyembre 2014. Cite journal requires |journal= (help)
  6. ↑ Goldstein, Richard (1 Septyembre 1998). "Francisco Salveron, MacArthur's Aide, Dies at 88". The New York Times. Ginkuhà 12 Nobyembre 2014. Cite journal requires |journal= (help)
  7. ↑ Cacas, Rita M.; Lott, Juanita Tamayo. "Images of America: Filipinos in Washington, D.C." Arcadia Publishing. Ginkuhà 12 Nobyembre 2014. Cite journal requires |journal= (help)
  8. ↑ "Francisco Salveron: Aide to MacArthur". Milwaukee Journal Sentinel. 2 Septyembre 2014. Ginkuhà 12 Nobyembre 2014. Cite journal requires |journal= (help)[dead link]
  9. ↑ "Ceremony on Tuesday to Recall MacArthur's Philippine Landing". Reading Eagle. Ginkuhà 27 Septyembre 2014.
  10. ↑ "The Sunniest Day in October". Manila Bulletin. Ginhipos tikang han orihinal han 2014-11-09. Ginkuhà 27 Septyembre 2014.
  11. ↑ 11.0 11.1 "MacArthur memorial also damaged by 'Yolanda'". Manila Bulletin. Ginhipos tikang han orihinal han 6 Septyembre 2014. Ginkuhà 27 Septyembre 2014.
  12. ↑ "Remembering the Leyte Gulf Landing". Philippine Information Agency. Ginhipos tikang han orihinal han 13 Nobyembre 2014. Ginkuhà 27 Septyembre 2014.
  13. ↑ "Leyte takes over Imelda-built resort". Philippine Daily Inquirer. Ginhipos tikang han orihinal han 2014-12-18. Ginkuhà 27 Septyembre 2014.
  14. ↑ "Leyte SP happy with Leyte Oriental's reconstruction". Philippine Information Agency. Ginhipos tikang han orihinal han 2014-11-13. Ginkuhà 27 Septyembre 2014.
  15. ↑ "After 20 days, Romulo statue upright again, wading ashore with MacArthur". Interaksyon. Ginhipos tikang han orihinal han 2014-11-13. Ginkuhà 27 Septyembre 2014.
Ginkuha tikang ha "https://war.wikipedia.org/w/index.php?title=Parke_Nasodnon_hin_Paghinomdom_han_Paglugsong_ni_MacArthur&oldid=7642317"