University of Eastern Philippines

An University of Eastern Philippines usa nga unibersidad panpubliko ha Pilipinas. An University of Eastern Philippines la an komprehensibo nga kanan nasud nga unibersidad sa bug-os na Sinirangan Bisayas. Naghahatag ini nga unibersidad sa pinakadamo na undergraduate ngan graduate nga mga degree programs ngansin short-term courses ngan sertipiko sa mga institusyon sa higtaas nga edukasyon sa rehiyon. Ini an nangunguna nga kampus sa Catarman, Norte san Samar. An University of the Eastern Philippines an pinakauna nga kanan nasud nga unibersidad sa bug-os na kabisayaan.Philippines in usa nga unibersidad panpubliko ha Pilipinas. An University of Eastern Philippines la an komprehensibo nga kanan nasud nga unibersidad sa bug-os na Sinirangan Bisayas. Naghahatag ini nga unibersidad sa pinakadamo na undergraduate ngan graduate nga mga degree programs ngansin short-term courses ngan sertipiko sa mga institusyon sa higtaas nga edukasyon sa rehiyon. Ini an nangunguna nga kampus sa Catarman, Norte san Samar. An University of the Eastern Philippines an pinakauna nga kanan nasud nga unibersidad sa bug-os na kabisayaan.

Kasaysayan

An kakilala san unibersidad sadto kay Catarman Farm School (CFS) san Septyembre 1918 sa 516-hektarya nga tuna sin kabukiran ngan parayan nga naatubang sa dagat Pasipiko. An sadto nga gobernador nga si Clodualdo Lucero an nagsuhestyon ngan nag-aro apruba sa punuan sa probinsiya para sa pag-establisar sa eskwelahan.

An primero nga prinsipal sa eskwelahan kay si Washington Wiren nga tikang sa Maine, USA. Sinundan siya sin mga grumadwar nga Filipino tikang sa mga agrikultural insititusyon sa Amerika. An taga-Bicol nga si Dr. Felipe O. Cevallos an pinakauna nga Filipino nga principal, ngan sinundan ni Pedro Montellano nga aadto para sa espesyal nga detalye tikang sa departamento sa agrikultural nga edukasyon, Kolehiyo sa Agrikultura, UP san 1923, ngansini ni Sabino Q. Ami nga nag-abri sa ika-duha nga syensya han pamilya ngan tagkonsumo nga kurikulo san 1930. Sumunod si Agapito Buenaventura ngan sinundan ni Eulogio Acuña nga naundang sa gera san 1941.

Katima, an CFS gin-ngaranan nga Catarman Agricultural School (CAS), nga gin-suhestyon ni Pedro Mendiola nga representante san Catarman, nga mao an nagpahitaas sa estado san unibersidad tikadto sa probinsiya insular, ngan kasunod kay ginhimo nga Catarman Agricultural High School (CAHS).

San tuig 1946, si Kongresista Agripino Ascareal ngan an presidente san senado nga si Jose Avelino Sr. an nagbulig para maging api sa nasyonalisasyon an eskwelahan. Ngan san 1950 ginliwat nalat an ngaran sa eskwelahan nga Catarman National Agricultural High School (CNAHS).

Sa malaksi nga pagusbong sa kaaraman ngan an apurado nga panawag para sa syentipiko ngan teknolohikal nga kahiupod sa eskwelahan para sa pagtindog utro sa nasyon, an kongresiste san Samar Eladio Balite san Bobon, Northern Samar an nagdumara sa House Bill 6559 nga naghimo sa Samar Institute of Technology (SIT), nga gin-pirmahan ni Presidente Carlos O. Garcia sa R.A. 1434. Kaupod an mga senator na sira Gil Puyat ngan Decoroso Rongcales ngansin kongresista Balite, an inagurasyon san SIT nahitabo san Septyebre 7, 1958.

An pinakauna nga presidente sa UEP kay an taga-Cebu nga si Dr. Narciso N. Pepito nga namuno sa opisina san January 24, 1966.

An Unibersidad san Sinirangang Bisayas nagpapahitaas ngan nagpapasidungog sa pagiging sayo la nga komprehensibo ngan pinakadako nga unibersidad nga kanan nasud sa bug-os nga rehiyon sa Sinirangang Bisayas, nga naserbi sa mga katawhan ngan sosyo-ekonomik na pag-uswag sa lugar sa pira na katuig. Sa pagiging arog pero mauswag nga institusyon sa hitaas nga edukasyon san UEP, nag-agi ini nga unibersidad sin mga importante nga kamutangan sa kauswagan hasta nakatagamtam sin unibersidad na kangaranan ngan naging sayo sa mga nakila sa bug-os na nasud nga mayaon institusyon sa hitaas na edukasyon. An kakilala san unibersidad sadto kay Catarman Farm School (CFS) san Septyembre 1918 sa 516-hektarya nga tuna sin kabukiran ngan parayan nga naatubang sa dagat Pasipiko. An sadto nga gobernador nga si Clodualdo Lucero an nagsuhestyon ngan nag-aro apruba sa punuan sa probinsiya para sa pag-establisar sa eskwelahan.

An primero nga prinsipal sa eskwelahan kay si Washington Wiren nga tikang sa Maine, USA. Sinundan siya sin mga grumadwar nga Filipino tikang sa mga agrikultural insititusyon sa Amerika. An taga-Bicol nga si Dr. Felipe O. Cevallos an pinakauna nga Filipino nga principal, ngan sinundan ni Pedro Montellano nga aadto para sa espesyal nga detalye tikang sa departamento sa agrikultural nga edukasyon, Kolehiyo sa Agrikultura, UP san 1923, ngansini ni Sabino Q. Ami nga nag-abri sa ika-duha nga syensya han pamilya ngan tagkonsumo nga kurikulo san 1930. Sumunod si Agapito Buenaventura ngan sinundan ni Eulogio Acuña nga naundang sa gera san 1941.

Katima, an CFS gin-ngaranan nga Catarman Agricultural School (CAS), nga gin-suhestyon ni Pedro Mendiola nga representante san Catarman, nga mao an nagpahitaas sa estado san unibersidad tikadto sa probinsiya insular, ngan kasunod kay ginhimo nga Catarman Agricultural High School (CAHS).

San tuig 1946, si Kongresista Agripino Ascareal ngan an presidente san senado nga si Jose Avelino Sr. an nagbulig para maging api sa nasyonalisasyon an eskwelahan. Ngan san 1950 ginliwat nalat an ngaran sa eskwelahan nga Catarman National Agricultural High School (CNAHS).

Sa malaksi nga pagusbong sa kaaraman ngan an apurado nga panawag para sa syentipiko ngan teknolohikal nga kahiupod sa eskwelahan para sa pagtindog utro sa nasyon, an kongresiste san Samar Eladio Balite san Bobon, Northern Samar an nagdumara sa House Bill 6559 nga naghimo sa Samar Institute of Technology (SIT), nga gin-pirmahan ni Presidente Carlos O. Garcia sa R.A. 1434. Kaupod an mga senator na sira Gil Puyat ngan Decoroso Rongcales ngansin  kongresista Balite, an inagurasyon san SIT nahitabo san Septyebre 7, 1958.

An pinakauna nga presidente sa UEP kay an taga-Cebu nga si Dr. Narciso N. Pepito nga namuno sa opisina san January 24, 1966.

An Unibersidad san Sinirangang Bisayas nagpapahitaas ngan nagpapasidungog sa pagiging sayo la nga komprehensibo ngan pinakadako nga unibersidad nga kanan nasud sa bug-os nga rehiyon sa Sinirangang Bisayas, nga naserbi sa mga katawhan ngan sosyo-ekonomik na pag-uswag sa lugar sa pira na katuig. Sa pagiging arog pero mauswag nga institusyon sa hitaas nga edukasyon san UEP, nag-agi ini nga unibersidad sin mga importante nga kamutangan sa kauswagan hasta nakatagamtam sin unibersidad na kangaranan ngan naging sayo sa mga nakila sa bug-os na nasud nga mayaon institusyon sa hitaas na edukasyon.

Basehan sa Balaud

Gin-mandato an UEP sa pinaagi san Republic Act No. 4126, para "primarily give technical and professional training, advanced instruction in literature, philosophy, the sciences and the arts, besides providing for the promotion of scientific and technological researches and democratic access to education to poor but deserving students, not only in Northern Samar, but also in other parts of the country."

Kampus ngan Akademiko

Gin-mandato an UEP sa pinaagi san Republic Act No. 4126, para "primarily give technical and professional training, advanced instruction in literature, philosophy, the sciences and the arts, besides providing for the promotion of scientific and technological researches and democratic access to education to poor but deserving students, not only in Northern Samar, but also in other parts of the country."

Mayaon mga kampus an UEP sa tulo nga munisipalidad san Norte san Samar: Catarman, Laoang ngan Catubig. An mg sumunod na kolehiyo, eskwelahan, ngan institusyon an nagbubuo sa kampus sa Catarman:

1. College of Agriculture, Fisheries and Natural Resources, nga may  ginhahatag nga mga kurso na BS Agriculture, BS Agricultural Education, BS Agribusiness, BS Fisheries, ngan BS Forestry degrees.

2. College of Arts and Communication, nga may ginhahatag nga mga kurso na major in Language and Literature Teaching, AB Political Science, AB major in Sociology, BS Criminology, BS Community Development, BS Development Communication, ngan BS Public Administration degrees.

3. College of Business Administration, nga may ginhahatag nga mga kurso na BS Accountancy, BS Business Administration major in Management, BS Business Administration major in Marketing, BS Business Economics, BS in Cooperatives, BS Entrepreneurship, ngan BS Hotel and Restaurant Management degrees.

4. College of Education, nga may ginhahatag nga mga kurso na Bachelor in Elementary Education (with various specializations) ngan Bachelor in Secondary Education (with various majors) degrees.

5. College of Engineering, nga may ginhahatag nga mga kurso na BS Civil Engineering, BS Electrical Engineering, BS Industrial Engineering, ngan BS Mechanical Engineering degrees.

6. College of Law, nga may ginhahatag nga kurso na Bachelor of Laws degree.

7. College of Nursing, nga may ginhahatag nga mga kurso na BS in Nursing, BS in Radiologic Technology degrees ngan BS Pharmacist degrees.

8. College of Science, nga may ginhahatag nga mga kurso na BS Biology, BS Chemistry, BS Environmental Studies, BS Information Technology, BS Marine Biology, ngan BS Mathematics degrees.

9. College of Veterinary Medicine, nga may ginhahatag nga mga kurso na Doctor of Veterinary Medicine ngan Bachelor of Science in Meat Technology degrees.

10. Graduate School

11. Institute of Land and Water Resources Management, nga may  ginhahatag nga kurso na BS Agricultural Engineering degree.

Akreditasyon

San Disyembre 31, 2012, an UEP mayaon na labaw 40 degree program na gin-aprubaran na  or gin-papaaprubaran pala sa Accrediting Agency of Chartered Colleges and Universities in the Philippines (AACCUP). Ini na mga programa ngan an ira mga estado kay:

1. Elementary Teacher Education Level III Re-accredited

2. Secondary Teacher Education Level III Re-accredited

3. Home Economics Education Level III Re-accredited

4. Elementary Teacher Education -Home Eco. Level III Re-accredited

5. Graduate: Master's (MAEd) Qualified for Level III

6. Graduate: Master's (MALL) Qualified for Level III

7. Graduate: Master's (MALT) Qualified for Level III

8. Graduate: Master's (MAT) Qualified for Level III

9. Graduate: Master's (MPA) Qualified for Level III

10. Graduate: Doctoral (Ph.D.-Education) Qualified for Level III

11. Graduate: Master's (MBA) Assessment on-going to Qualify for Level III

12. Arts and Social Sciences (Lang.& Lit.Teaching) Level II Re-accredited

13. Arts and Social Science (Political Science) Level II Re-accredited

14. Arts and Social Science (Sociology) Level II Re-accredited

15. Community Development Level II Re-accredited

16. Industrial Teacher Education Level I Accredited

17. Graduate: Doctoral (DBA) Level I Accredited

18. Nursing Level I Accredited

19. Veterinary Medicine Level I Accredited

20. Agricultural Engineering Level I Accredited

21. Civil Engineering Level I Accredited

22. Mechanical Engineering Level I Accredited

23. Accountancy Level I Accredited

24. Business Administration Level I Accredited

25. Business Economics Level I Accredited

26. Agribusiness Level I Accredited

27. Agriculture Level I Accredited

28. Environmental Studies Level I Accredited

29. Information Technology Level I Accredited

30. Marine Biology Level I Accredited

31. Science (Biology) Level I Accredited

32. Science (Chemistry) Level I Accredited

33. Science (Mathematics) Level I Accredited

34. Arts and Social Science (Public Adm.) Level I Accredited

35. Agricultural Teacher Education Level I Accredited

36. Forestry Level I Accredited

37. Fisheries Level I Accredited

38. Graduate: Master's (MM -PM) Level I Accredited

39. Graduate: Doctoral (DALL) Level I Accredited

40. Graduate: Doctoral (DPA) Level I Accredited

41. Entrepreneurship Candidate

42. Cooperatives Candidate

43. Hotel and Restaurant Management Candidate

44. Development Communication Candidate

45. Criminology Candidate

46. Meat Technology Candidate

References

Mayaon mga kampus an UEP sa tulo nga munisipalidad san Norte san Samar: Catarman, Laoang ngan Catubig. An mg sumunod na kolehiyo, eskwelahan, ngan institusyon an nagbubuo sa kampus sa Catarman:

1. College of Agriculture, Fisheries and Natural Resources, nga may ginhahatag nga mga kurso na BS Agriculture, BS Agricultural Education, BS Agribusiness, BS Fisheries, ngan BS Forestry degrees.

2. College of Arts and Communication, nga may ginhahatag nga mga kurso na major in Language and Literature Teaching, AB Political Science, AB major in Sociology, BS Criminology, BS Community Development, BS Development Communication, ngan BS Public Administration degrees.

3. College of Business Administration, nga may ginhahatag nga mga kurso na BS Accountancy, BS Business Administration major in Management, BS Business Administration major in Marketing, BS Business Economics, BS in Cooperatives, BS Entrepreneurship, ngan BS Hotel and Restaurant Management degrees.

4. College of Education, nga may ginhahatag nga mga kurso na Bachelor in Elementary Education (with various specializations) ngan Bachelor in Secondary Education (with various majors) degrees.

5. College of Engineering, nga may ginhahatag nga mga kurso na BS Civil Engineering, BS Electrical Engineering, BS Industrial Engineering, ngan BS Mechanical Engineering degrees.

6. College of Law, nga may ginhahatag nga kurso na Bachelor of Laws degree.

7. College of Nursing, nga may ginhahatag nga mga kurso na BS in Nursing, BS in Radiologic Technology degrees ngan BS Pharmacist degrees.

8. College of Science, nga may ginhahatag nga mga kurso na BS Biology, BS Chemistry, BS Environmental Studies, BS Information Technology, BS Marine Biology, ngan BS Mathematics degrees.

9. College of Veterinary Medicine, nga may ginhahatag nga mga kurso na Doctor of Veterinary Medicine ngan Bachelor of Science in Meat Technology degrees.

10. Graduate School

11. Institute of Land and Water Resources Management, nga may ginhahatag nga kurso na BS Agricultural Engineering degree.