Fisika

(Ginredirect tikang ha Physics)

Iton físika, pesiká[1] o pisiká[2] (tikang han Griyego, φύσις (phúsis), "nature" ngan φυσικός (phusikós), "natural"), an pinaka-fundamental nga siyensya natural, nanginginlabot hiton mga batikan nga mga prinsipyo han Universo. Iton Físika nanginginlabot hiton mga elementarya nga nakahimo han natural nga kalibutan (e.g. matter, enerhiya, espasyo, ngan takna) ngan an ira mga interaksyon, pati gihapon han pag-analisar han mga sistema nga naipapahayag hin klaro ha pamulong hinin nga mga prinsipyo.

Kasaysayan igliwat

Nagtikang an Pesika bilang Pilosopiya-natural sadton Archaic period han Greece (tuig 650 BCE – 480 BCE). An mga pilosopo sugad kan Thales naghanap hin methodological na mga eksplenasyons san mga natural na phenomena. Naghatag sira mga ideya nga ginpasarig san rason ngan obserbasyon, ngan daramo san kanra mga hypotheses naprubaran san experimento;[3] sugad san atomismo na naprubaran na tama haros 2000 katuig tikang sa una gin-propose ni Leucippus ngan Democritus.[4]

Nagin siyensya an Pesika sadton early modern Europe san paggamit nira san experimental ngan quantitative na methods para ma-diskobre an yana ginkokonsidera na laws of physics.[5]


Klasikal na Pesika igliwat

 
Si Isaac Newton(1643-1727), na may dagko na kontribusyon sa Klasikal na Piseka, an 'universal gravitation' ngan 'laws of motion'

Sakob sa Klasikal na pesika an mga tradisyonal na mga sanga sugad san mechanics, acoustics, optics, thermodynamics, ngan electromagnetism. Nanginginlabot an Klasikal na mechaniks san mga butang na nagkikiwa ngan ginpapakiwa san pwersa, ngan ginbabahin ini ngadto ha statics, kinematics, ngan dynamics; Ginbabahin liwat an mechanics ngadto ha solid mechanics ngan fluid mechanics. Sa fluid mechanics sakob an mga sanga na hydrostatics, hydrodynamics, aerodynamics, ngan pneumatics.

Moderno na Pesika igliwat

An moderno na pesika nagpapakita san iba na konsepto san space, time, ngan matter na prenesentar san klasikal na pesika. An duha na teoriya na nagdominar sa moderno na pesika amo an Quantum theory ngan special theory of relativity. Sakob san moderno na pesika an quantum mechanics.

Pinanbasaran igliwat

  1. Abuyen, Tomas A. Diksyunaryo Waray-Waray [Visaya] English-Tagalog. Kalayaan Press Mktg. Ent., Inc. Quezon City. Tuig 2000. ISBN 971-08-6050-X. Pakli Ihap 283.
  2. Abuyen, Tomas A. Diksyunaryo Waray-Waray [Visaya] English-Tagalog. Kalayaan Press Mktg. Ent., Inc. Quezon City. Tuig 2000. ISBN 971-08-6050-X. Pakli Ihap 288.
  3. Lloyd 1970, pp. 108–109
  4. Gill, N.S. "Atomism - Pre-Socratic Philosophy of Atomism". Ancient/Classical History. About.com. Ginhipos tikang han orihinal han 2014-07-10. Ginkuhà 1 Abril 2014.
  5. Ben-Chaim 2004

Padugang nga barasahon igliwat

Mga sumpay ha gawas igliwat

Kitaa an physics ha
Wiktionary, an gawasnon nga pagpurulongan o diksyunaryu.

Kasahiran

Mga organisasyon