Chen Shui-bian
- Mayda impormasyon hini nga artikulo nga aada han Iningles nga bersyon nga angay ighubad ha Winaray
Hi Chen Shui-bian (nahig-araan nga Tsinino: 陳水扁; pinyin: Chén Shuǐbiǎn; Tinaiwanes: Tân Chúi-píⁿ) (natawo Oktubre 12, 1950) usa nga kasanhi nga Taiwanes nga politiko nga amo an ika-10 ngan ika-11-nga-panahon nga Mangulo han Republika han Tsina tikang 2000 tubtob 2008. Hi Chen, nga api han Partido Progresibo Demokratiko (PPD) nga ha kahi-araan nasuporta hin independensya han Taiwan, nagtapos hin labaw hin kalim'an nga tuig hin pagdumara han Kuomintang (KMT) ha Taiwan. Ha pag-agnay, tinatawag hi Chen nga A-Bian (阿扁; Ābiǎn; Tinaiwanes: 阿扁仔 A-píⁿ-à).
Chen Shui-bian | |
|---|---|
|
陳水扁 | |
 | |
| Mangulo han Republika han Tsina | |
|
Ha puwesto Mayo 20, 2000 – Mayo 20, 2008 | |
| Sugbong Mangulo | Annette Lu |
| Gin-unahan ni | Lee Teng-hui |
| Ginsundan ni | Ma Ying-jeou |
| Mangulo (Chairman) han Partido Progresibo Demokratiko | |
|
Ha puwesto Oktubre 15, 2007 – Enero 12, 2008 | |
| Gin-unahan ni | Yu Shyi-kun |
| Ginsundan ni | Tsai Ing-wen |
|
Ha puwesto Hulyo 21, 2002 – Disyembre 11, 2004 | |
| Gin-unahan ni | Frank Hsieh |
| Ginsundan ni | Su Tseng-chang |
| Alkalde han Taipei | |
|
Ha puwesto Disyembre 25, 1994 – Disyembre 25, 1998 | |
| Gin-unahan ni | Huang Ta-chou |
| Ginsundan ni | Ma Ying-jeou |
| Api han Lehislatibo nga Yuan | |
|
Ha puwesto Pebrero 1, 1990 – Disyembre 25, 1994 | |
| Constituency | DPP ha-Syudad han Taipei |
| Personal nga mga detalye | |
| Natawo |
Oktubre 12, 1950 Guantian, Syudad han Tainan (Kondado han Tainan, Taiwan hadto nga panahon) |
| Nasyonalidad |
 Republika han Tsina |
| Partido nga politikanhon | independente |
| Iba nga mga paglakip ha politika | Progresibo Demokratiko (1989–2008) |
| (Mga) Asawa | Wu Shu-chen (k. 1975) |
| Urukyan | Prisohan han Taipei |
| Alma mater | National Taiwan University |
| Okupasyon |
Abogado Politiko |
| Chen Shui-bian | |||||||||||||||
.svg) "Chen Shui-bian" ha Minat-an (ígbaw) ngan Yinano (ubós) nga Tsinino nga mga agi | |||||||||||||||
| Minat-an nga Tsinino | 陳水扁 | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Yinano nga Tsinino | 陈水扁 | ||||||||||||||
| |||||||||||||||
Inmapi ha politika hi Chen han 1980 komo usa nga abogado ngan nakilala hiya tungod han iya magkusog nga mga argumento; tungod han iya panginano mahiunong han reporma para han sistema nga politikanhon, inmapi hi Chen ha politika nga api han kagiusan nga Tangwai ngan na-elihido hiya ngadto han Konseho han Syudad han Taipei han 1981. Ginbilanggo hi Chen han 1985 tungod hin libel komo editor han tagsemana nga naugop-hin-demokrasya nga revista nga Neo-Formosa. Nahinabo ini katapos han pagmantala hin barasahon nga nagkritikar kan Elmer Feng,usa nga propesor hin pilosopiya ha unibersidad nga ha urhe napili nga magbabalaod ha ilarom han Kuomintang. Katapos han pagpagawas ha iya tikang ha bilanggoan, hi Chen napili nga api han Magbabalaod nga Yuan han 1989, ngan Alkalde han Taipei han 1994.
Nagdaog hi Chen han 2000 nga pinili-ay hin mangulo dida han Marso 18 nga diin nakakuha hiya hin 39% là han botos komo resulta hin pagkabublag hin mga faksyon ha sakob han Kuomintang, han pagdalagan ni James Soong ha pagka-mangulo komo usa nga independente o naglulugaring nga kandidato patko han ginpili han partido nga hi Lien Chan. Hi Chien amo an nagin syahan ngan ha yana an amo la nga diri-Kuomintang nga nagkapot han paglingkod hin mangulo. Bisan kon hi Chen nakakarawat hin hagtaas nga pagranggo hin pag-uyon ha mga survey han syahan nga mga semana han iya panahon-hin-pag-alagad, an iya pagkapopular nahulog tungod hin mga pagtahap hin pangurakot ha sakob han administrasyon ni Chen ngan han diri paka-pasa hin pamalaod ha Magbabalaod nga Yuan nga kontrolado han oposisyon nga KMT. Han 2004, han iya kampanya hin pagpareelihir, napusil hi Chen samtang nangangampanya.
Han Septyembre 11, 2009, ginsirotan hi Chen hin pagkabilanggo hin panginabuhi ngan ginmultahan hiya hin NT$200 ka milyon[2] (US$6.13 ka milyon) ha mga pagtahap hin pagdesfalko (embezzlement), pagkarawat hin bayad nga coecho o suborno (bribe), ngan bunak hin salapi o lavado hin salapi (money laundering), nga nanginlabot hin kabug-osan nga US$15 ka milyon (NT$490 ka milyon) samtang dida hiya ha paglingkod tikang han 2000 tubtob 2008.[3] Sumala han mga naugop kan Chen, ini nga pagprosegir gindara tungod hin panmulitika.[4][5] Hi Chen amo an syahan nga RT nga mangulo nga ginsirotan hin pagkabilanggo.[6]
Mga kasarigan igliwat
- ↑ Kuo, Cheng-Tian (2008). Religion and Democracy in Taiwan. Albany, New York: State University of New York Press. p. 13. ISBN 978-0-7914-7445-7. https://archive.org/details/religiondemocrac0000kuoc. "Api-nga-gin-initiate hi Chen Shui-bian han Yiguandao. Bisan pa, waray hiya mag-angkon ha publiko han iya relihiyoso nga pagtuo. Bangin tungod han sinkretistiko nga kinaiya han Yiguandao, naghatag hin pagtahod hi Chen han tanan nga mga relihiyon han ira mga importante nga baraan nga adlaw."
- ↑ Weiyi Lim, Janet Ong "Taiwan Ex-President Chen Sentenced to Life for Graft", Bloomberg News9/11/2009
- ↑ No byline. "Taiwan ex-leader jailed for life", BBC News, 9/11/2009
- ↑ Taiwan ex-president Chen given life term for graft[dead link]
- ↑ Taiwan's Chen Won't Appeal His Detention
- ↑ Taipei Times - Chen Shui-bian gets life
Mga sumpay ha gawas igliwat
| An Wikimedia Commons mayda media nga nahahanungod han: Chen Shui-bian |
- Human Rights Action Center - Free Chen Shui-Bian
- Diri-opisyal nga websayt hin pag-ugop Ginhipos 2004-04-11 han Wayback Machine
- Bug-os nga texto han Yakan ha Pag-Inagurar ni Chen han 2004 Ginhipos 2007-08-12 ha Archive.today
- Opisyal nga websayt han Partido Progresibo Demokratiko ha Tsinino
- America ngan Taiwan, 1943-2004 Ginhipos 2008-11-20 han Wayback Machine
- Chinataiwan.org, Mga importante nga panhinabo ha karera
- Kasanhi nga Mangulo han Republika han Tsina (Taiwan) Chen Shui Bian nga ginhurar ha paglingkod Ginhipos 2013-05-27 han Wayback Machine
| Mga politikanhon nga mga puwesto | ||
|---|---|---|
| Gin-unahan ni Huang Ta-chou |
Alkalde han Taipei 1994–1998 |
Ginsundan ni Ma Ying-jeou |
| Gin-unahan ni Lee Teng-hui |
Mangulo han Republika han Tsina 2000–2008 | |
| Mga puwesto ha partido politikanhon | ||
| Gin-unahan ni Frank Hsieh |
Mangulo (Chairman) han Partido Progresibo Demokratiko Pagdumara han PPD 2000–2008 |
Ginsundan ni Tsai Ing-wen |
| Gin-unahan ni Frank Hsieh |
Mangulo (Chairman) han Partido Progresibo Demokratiko 2000–2004 |
Ginsundan ni Ker Chien-ming Acting |
| Gin-unahan ni Yu Shyi-kun Acting |
Mangulo (Chairman) han Partido Progresibo Demokratiko 2007–2008 |
Ginsundan ni Frank Hsieh Acting |
| Mga pasidungog ngan nabuhat | ||
| Gin-unahan ni Asma Jahangir |
Premyo Ha Kagawasan 2001 |
Ginsundan ni Helen Suzman |