Babilonia

An Babilonia (puyde liwat igsurat nga Babilonya, ha Iningles: Babylon) usá nga importante nga ginhadi-an ha kahadto nga Mesopotamia tikang han ika-18 kutob ika-6 nga mga gatostuig UC. An pamunuan-nga-syudad nga naghatag han ngaran gintukod dida ha salog han Eufrates ngan ginbahin hin patas ha wala ngan tuo nga mga pangpang hini, nga mayda hataas nga mga paod basi madirekta an mga pagbaha ha panahon han salog. An Babilonia ha pagtikang usá nga gutiay nga Akkadian nga bungto tikang han panahon han Imperyo han Akkad c. 2300 UC.

An bungto nagin kabahin hin guti-ay nga naglulugaríng nga syudad-nga-estado ha pagsaka han Syahan nga Babilonyano nga dinastiya han ika-19 nga gatustuig UC. Katapos han paghimo hin madali-la-nga imperyo han ika-18 nga gatustuig UC han Amoritanhon nga hadi nga hi Hammurabi, ginhimo niyá an Babilonia nga magin dako nga syudad ngan iya gindeklara an iya kalugaringon nga hadi hiní ngan an salatan nga Mesopotamia nakilala ha ngaran nga Babilonia ngan nakalabaw an Babilonia han Nippur nga amo an baraan nga syudad hiní. Nagluya an imperyo ha ilarom han anak ni Hammurabi nga hi Samsu-iluna ngan an Babilonia nagkaada hin mag-iha nga mga panahon ha ilarom han Asiryano, Kassite ngan Elamita nga pagdominar. Katapos hin paggub-an ngan paghimo hin utro han mga Asiryahanon, an Babilonia nagin pamunuan han madali-la nga Imperyo nga Neo-Babiloniano tikang 609 kutob 539 UC. An Mga Nabitay nga Taramnan han Babilonia usá han mga Pito nga Magkalilisang han Kalibutan han Hadton Panahon, bisan man kun pipira nga mga iskolar natuo nga ini didto han Asiryahanon nga pamunuan han Nineveh. Katapos han kahulog han Imperyo nga Neo-Babilonyano, an syudad nahiubos han paghadi han mga Achaemenid, Seleucid, Parthian, Romano, ngan Sassanid nga mga imperyo.