Wikipedia

Aung San Suu Kyi

Mayda impormasyon hini nga artikulo nga aada han Iningles nga bersyon nga angay ighubad ha Winaray

Hi Aung San Suu Kyi (/aʊŋˌsæn.suːˈtʃiː/; Binirmano: အောင်ဆန်းစုကြည်; MLCTS: aung hcan: cu. krany Binirmano nga pagluwas: [àʊɴ sʰáɴ sṵ tɕì]; natawo 19 Hunyo 1945) usá nga Burmes nga politiko, diplomat, manunurat, ngan Premyo Nobel hin Kamurayaw laureate (1991). Hiyá an nangunguna han Nasodnon nga Liga para hin Demokrasya ngan amo an syahan ngan yana nga nalingkod nga Konsehero han Estado, usá nga puwesto nga baga hin primer ministro.[4] Hiyá gihapon an syahan nga babaye nga nagsirbe nga Ministro para hin Panlanglaw nga mga Butang, para han Opisyo han Mangulo, para hin Elektrisidad ngan Enerhiya, ngan para hin Edukasyon. Tikang 2012 kutob 2016 usá hiyá nga MP para han Kawhmu Township ngadto han Balay hin mga Representante.

Iya Exelensya

Aung San Suu Kyi
အောင်ဆန်းစုကြည်
Syahan nga Konsehero han Estado han Myanmar
Mangulo Htin Kyaw
Myint Swe (Acting)
Win Myint
Gin-unahan ni Thein Sein (Primer Ministro, 2011)
Ministro hin Panlangyaw nga mga Butang
Ha puwesto
30 Marso 2016 – 1 Pebrero 2021
Mangulo Htin Kyaw
Myint Swe (Acting)
Win Myint
Deputy Kyaw Tin (2016–2017)
Gin-unahan ni Wunna Maung Lwin
Ginsundan ni Wunna Maung Lwin
Ministro han Opisyo han Mangulo
Nag-asumir hin puwesto
30 Marso 2016
Mangulo Htin Kyaw
Myint Swe (Acting)
Win Myint
Gin-unahan ni Aung Min
Hla Tun
Soe Maung
Soe Thein
Thein Nyunt
Ministro hin Edukasyon
Ha puwesto
30 Marso 2016 – 5 Abril 2016
Mangulo Htin Kyaw
Gin-unahan ni Khin San Yi
Ginsundan ni Myo Thein Gyi
Ministro hin Elektrisidad ngan Enerhiya
Ha puwesto
30 Marso 2016 – 5 Abril 2016
Mangulo Htin Kyaw
Gin-unahan ni Khin Maung Soe
Zeya Aung
Ginsundan ni Pe Zin Tun
Mangulo han Nasodnon nga Liga para hin Demokrasya
Nag-asumir hin puwesto
18 Nobyembre 2011
Gin-unahan ni Aung Shwe
Manguna han Oposisyon
Ha puwesto
2 Mayo 2012 – 29 Enero 2016
Mangulo Thein Sein
Gin-unahan ni Sai Hla Kyaw
Maghirilom nga Kasahiran han Nasodnon nga Liga para hin Demokrasya
Ha puwesto
27 Septyembre 1988 – 18 Nobyembre 2011
Gin-unahan ni Gintukod an puwesto
Ginsundan ni Ginwara an puwesto
Api han Birmano nga Balay hin mga Representante
para han Kawhmu
Ha puwesto
2 Mayo 2012 – 30 Marso 2016
Gin-unahan ni Soe Tint
Ginsundan ni Bakante
Majority 46,73 (71.38%)
Personal nga mga detalye
Natawo 19 Hunyo 1945 (1945-06-19) (edad 79)
Rangoon, Burma
(yanâ Yangon, Myanmar)
Partido nga politikanhon Nasodnon nga Liga para hin Demokrasya
Kataas Batakan:Infobox person/height
(Mga) Asawa Michael Aris (k. Sayop: Diri puydi an oras.; n. Sayop: Diri puydi an oras.)
Mga anak 2, upod hi Alexander Aris
Mga kag-anak Aung San (father)
Khin Kyi (mother)
Urukyan 54 University Avenue
Alma mater Unibersidad han Delhi
St Hugh's College, Oxford
SOAS, University of London (Ph.D.)[1][2]
Mga premyo Rafto Prize
Sakharov Prize
Nobel Peace Prize
Jawaharlal Nehru Award
International Simón Bolívar Prize
Olof Palme Prize
Bhagwan Mahavir World Peace
Congressional Gold Medal
Pirma
Websayt Party website

Hiyá an putó nga anak nga babaye nira Aung San, Amay han Nasod han yana-nga-adlaw nga Myanmar, ngan Khin Kyi, Natawo hi Aung San Suu Kyi ha Rangoon, Britaniko nga Burma. Katapos hin paggradwar tikang han Unibersidad han Delhi han 1964 ngan han Unibersidad han Oxford han 1968, nagtrabaho hiyá ha Nasyones Unidos hin tuló ka tuig. Nag-asawa hiyá kan Michael Aris han 1972, ngan hira nagkaada hin duha nga anak. Nagin prominente hi Aung San Suu Kyi han 1988 nga mga Pagbuhat, ngan hiya an nagin Maghirilom nga Kasahiran han Nasodnon nga Liga para hin Demokrasya (NLD), nga iya bag-o nga gintukod upod hin bulig hin pipira nga mga nagretiro nga mga opisyal militar nga nagyakan patok han junta militar. Dida han 1990 nga mga pinili-ay, nagdaog an NLD hin 81% han mga lingkuran ha Parlamento, kundi an mga resulta ginbale waray, ngan an militar waray sumugot paghatag hin poder, nga nagdangat hin dako nga pagreklamo ha mga iba nga nasod. Daan na hiya gindetenir ha ilarom hin pag-aresto ha balay ugsa han piniliay. Nagpabilin hiya ha ilarom hin arrestado ha balay hin haros 15 han 21 ka tuig tikang 1989 kutob 2010, ngan hiyá nagin usá han mga prominente nga mga priso tungod hin politika ha kalibotan.

Nag-boycott an iya partido han 2010 nga mga pinil-ay, nga diin nagresulta hin dako nga pagdaog han gin-ugopan han militar nga Partido hin Unyon nga Solidaridad ngan Pagpadukwag. Hi Aung San Suu Kyi nagin Pyithu Hluttaw nga MP samtang an iya partido nagdaog hin 43 han 45 nga mga bakante nga lingkuran dida han 2012 nga ispisyal nga pinili-ay. Dida han 2015 nga pinili-ay, nagdaog an iya partido hin latak nga pagdaog o landslide victory, nga nakakuha hira hin 86% han mga lingkuran han Katitirok han Unyon – labaw pa han 67% nga supermayoriya nga kinahanglan nga masiguro nga an mga pinili nga kandidato hini mapipili nga Mangulo ngan Ikaduha nga Sugbong Mangulo dida han Presidentehanon nga Kolehiyo Elektoral. Bisan man kun waray hiya tugota nga magin Mangulo tungod hin nahasurat dida han konstitusyon – an iya tinmalikod-hin-kadayonan nga bana ngan mga anak mga bungtohanon ha langyaw – nakuha niya an bag-o nga ginhimo nga papel hin Konsehero han Estado, usá nga papel nga baga hin Primer Ministro o kundi man mangulo hin kagamhanan. Upod han mga pasidungog kan Aung San Suu Kyi an Premyo Nobel para hin Kamurayaw, nga nadaog niya han 1991. Ginngaranan hiyá han Time Magazine nga usá han "Mga Anak ni Gandhi" ngan an sinmunod ha iya ha kalag hin nonviolence.[5]

Tikang han iya pagsaka han puwesto hin Konsehero han Estado, nagkaada hin kritisismo hi Aung San Suu Kyi tikang hin pipira nga mga nasod, mga organisasyon ngan mga tawo publiko tungod han iya sinisiring nga waray pagbuhat nga pag-atubang han pagpersegir han mga Rohingya nga katawhan ha Rakhine nga Estado ngan an iya diri pagkarawat nga an militar han Myanmar nagbuhat hin mga pamatay.[6][7][8][9][10] Ha ilarom han iya pamuno, nagkaada gihapon an Myanmar hin kritisismo tungod hin pagkiha hin mga peryodista.[11]

An partido ni Suu Kyi nakadaog han Nobyembre nga 2020 nga pinili-ay han Myanmar. Han 1 han Pebrero 2021, gindakop hi Suu Kyi sunod hin coup d'état nga nagbalik ha poder han Tatmadaw (Puwersa Armada han Myanmar) ngan nagdangat han mga protesta han nasod. Pipira nga mga pagtahap ginpataw ha iya, ngan han 6 Disyembre 2021 ginsirotan hiyá hin upat a tuig ha prisohan hin duhá han mga pagtahap. Han 10 Enero 2022, ginsirotan hiyá hin dugang nga upat ka tuig hin lain nga mga pagtahap,[12] ngan han 27 Abril 2022 ginsirotan hiyá hin limá ka tuig ha bilanggohan hin mga pagtahap hin pangurakot.[13][14] Ginkondenar han Nasyones Unidas, kadam-an nga mga nasod Europeo, ngan an Estados Unidos an mga pandakop, paghukom, ngan mga pagsirot nga pamulitika an panuyoan.[15]

Ngaran

igliwat

An ngaran nga Aung San Suu Kyi, sugad hin iba nga mga Birmano nga mga ngaran, waray upod nga apelyido, kundi personal nga ngaran là iní, nga diin ini nga ngaran ginkuha tikang hin tulo ka urupod: "Aung San" tikang han iya amay, "Suu" tikang han iya lola ha amay, ngan "Kyi" tikang han iya nanay nga hi Khin Kyi.[16]

An mga Burmes o Birmano natawag ha iya nga Daw Aung San Suu Kyi. An Daw, nga an literal nga kahulogan "dadâ" o "tiya", diri kabahin hit iya ngaran kundi usá nga pagtahod hin bisan hin-o nga magurang ngan tinahuran nga babaye, sugad hin pagtawag nga "Mana", "Nanay" o kundi man "Senyora" o "Madam".[17] Agsob nga natawag an mga Burmes ha iya nga Daw Suu o kundi man Amay Suu ("Nanay Suu").[18][19][20][21][22][23][24][25]

 
Aung San Suu Kyi

Mga reperensya

igliwat
  1. ↑ "Archived copy". Ginhipos tikang han orihinal han 19 Disyembre 2018. Ginkuhà 19 Disyembre 2018.CS1 maint: archived copy as title (link)
  2. ↑ "Archived copy". Ginhipos tikang han orihinal han 1 Hulyo 2017. Ginkuhà 19 Disyembre 2018.CS1 maint: archived copy as title (link)
  3. ↑ "Aung San Suu Kyi". Desert Island Discs. 27 Enero 2013. BBC Radio 4. Archived tikang han orihinal didâ han 26 Disyembre 2018. https://web.archive.org/web/20181226125025/http://www.bbc.co.uk/programmes/b01q7gvl%20. Ginkuhà 18 Enero 2014. 
  4. ↑ "Johnson warns Suu Kyi over Rohingya". 3 Septyembre 2017. Ginhipos tikang han orihinal han 29 Septyembre 2018. Ginkuhà 21 Hunyo 2018 – via www.bbc.com.
  5. ↑ "The Children of Gandhi" (excerpt). Time. 31 Disyembre 1999. Ginhipos tikang han orihinal han 5 Oktubre 2013.
  6. ↑ Taub, Amanda; Fisher, Max (31 Oktubre 2017). "Did the World Get Aung San Suu Kyi Wrong?". Ginhipos tikang han orihinal han 14 Nobyembre 2017. Ginkuhà 14 Nobyembre 2017 – via NYTimes.com.
  7. ↑ Beech, Hannah (25 Septyembre 2017). "What Happened to Myanmar's Human-Rights Icon?". Ginhipos tikang han orihinal han 14 Nobyembre 2017. Ginkuhà 14 Nobyembre 2017 – via www.newyorker.com.
  8. ↑ "Dispatches – On Demand – All 4". www.channel4.com. Ginhipos tikang han orihinal han 15 Mayo 2018. Ginkuhà 14 Mayo 2018.
  9. ↑ "rohingya genocide".[dead link]
  10. ↑ The Guardian, 12 Nobyembre 2018 amnesty betrayal Ginhipos 12 Nobyembre 2018 han Wayback Machine
  11. ↑ Ipakita an sayop: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named :0
  12. ↑ Ratcliffe, Rebecca (10 Enero 2022). "Aung San Suu Kyi handed four-year jail term in military 'courtroom circus'". The Guardian.
  13. ↑ Paddock, Richard C. (2022-04-27). "Aung San Suu Kyi Found Guilty in Myanmar Ahead of Biden Summit". The New York Times (ha English). ISSN 0362-4331. Ginkuhà 2022-04-27.
  14. ↑ "Aung San Suu Kyi: Myanmar sentences ex-leader to jail for corruption". BBC News (ha English). 2022-04-27. Ginkuhà 2022-04-27.
  15. ↑ Ratcliffe, Rebecca (6 Disyembre 2021). "Myanmar's junta condemned over guilty verdicts in Aung San Suu Kyi trial". The Guardian.
  16. ↑ Aung San Suu Kyi – Biography Ginhipos 27 Oktubre 2007 han Wayback Machine. Nobel Prize Foundation.
  17. ↑ "Myanmar Family Roles and Social Relationships". Government of Myanmar. Ginhipos tikang han orihinal han 26 Oktubre 2007. Ginkuhà 24 Septyembre 2007.
  18. ↑ Min Lwin (28 Mayo 2009). "Suu Kyi Protester Arresteod". The Irrawaddy. Ginhipos tikang han orihinal han 2 Marso 2011. Ginkuhà 7 Agosto 2011.
  19. ↑ "ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကို "အမေစု"ဟု အော်ဟစ် နှုတ်ဆက်". ဧရာဝတီ (ha Binirmano). 13 Nobyembre 2010. Ginhipos tikang han orihinal han 20 Pebrero 2013. Ginkuhà 7 Agosto 2011.CS1 maint: unrecognized language (link)
  20. ↑ "Aung San Suu Kyi". Oxford Dictionaries Online. Ginhipos tikang han orihinal han 17 Disyembre 2011. Ginkuhà 19 Hunyo 2012.
  21. ↑ Aung San Suu Kyi should lead Burma Ginhipos 3 Hunyo 2013 han Wayback Machine, Pravda Online. 25 Septyembre 2007
  22. ↑ The Next United Nations Secretary-General: Time for a Woman Ginhipos 4 Marso 2016 han Wayback Machine. Equality Now.org. Nobyembre 2005.
  23. ↑ MPs to Suu Kyi: You are the real PM of Burma Ginhipos 30 Abril 2011 han Wayback Machine. The Times of India. 13 Hunyo 2007
  24. ↑ Walsh, John. (February 2006). Letters from Burma Ginhipos 30 Hunyo 2015 han Wayback Machine. Shinawatra International University.
  25. ↑ Deutsche Welle Article: Sentence for Burma's Aung San Suu Kyi sparks outrage and cautious hope Quote: The NLD won a convincing majority in elections in 1990, the last remotely fair vote in Burma. That would have made Aung San Suu Kyi the prime minister, but the military leadership immediately nullified the result. Now her party must decide whether to take part in a poll that shows little prospect of being just.


An Wikimedia Commons mayda media nga nahahanungod han: Aung San Suu Kyi
Ginkuha tikang ha "https://war.wikipedia.org/w/index.php?title=Aung_San_Suu_Kyi&oldid=7645972"