Taoiseach
An Taoiseach (pagluwas/ˈtiːʃəx/[3]; Irlandes nga pagluwas: [t̪ˠiːʃəx]), kon damo Taoisigh ([t̪ˠiːʃiː] o [t̪ˠiːʃəɟ]), nga tinatawag gihapon nga An Taoiseach ([ən t̪ˠiːʃəx]),[4] amo an namumuno han kagamhanan han Irlanda.
| Taoiseach han Irlanda
| |
|---|---|
| Lingkoranan | Steward's Lodge, Farmleigh |
| Nagnonominar | Dáil Éireann |
| Nagbubutang ha pwesto | Mangulo han Irlanda |
| Kaiha hin pag-alagad | Samtang ada ha iya an confidence han Dáil Éireann. Waray mga limitasyon ha pag-alagad ha pwesto. |
| Nagtikang nga nagkapot | Éamon de Valera[1] |
| Pagkahimo | 29 han Disyembre 1937[1] |
| Deputy | Tánaiste |
| Sweldo | €200,000[2] |
| Websayt | taoiseach.ie |
.jpg)
An Taoiseach ginpipili han Mangulo ha pag-nominar han Dáil Éireann (an ubos nga balayan han Oireachtas), ngan kinahanglan, samtang napabilin hiya ha iya kamutangan ha kagamhanan, nga magkaada han pag-ugop han kadam-an dida han Dáil. An papel han Taoiseach sugad hin primer ministro.[5]
An yana nga Taoiseach amo hi Leo Varadkar, TD nga ginbutang ha pwesto han 17 Disyembre 2022.
Talaan han mga naglingkod ha puwesto
igliwat
Mga prinsipal nga barasahon: Mga Irlandes nga mangulo hin kagamhanan tikang han 1919, Mga talaan han mga Irlandes nga mangulo han kagamhanan tikang han 1922
Ugsa han pagpagawas han 1937 nga Konstitusyon, an nangungulo han kagamhanan tinatawag nga Mangulo han Konseho nga Ehekutibo. Ini nga puwesto ginkaptan anay ni W. T. Cosgrave han Cumann na nGaedhael tikang han 1922–32, ngan ha sunod ni Éamon de Valera tikang han 1932–37. ha kumbensyo an mga Taoisigh gin-iihap nga mailakip hi Cosgrave,[6][7][8][9] pananglitan hi Enda Kenny ginkikita nga ika-13 nga Taoiseach diri nga ika-12.
Mangulo han Ehekutibo nga Konsehoigliwat | ||||||||||
| Ihap | Ritrato | Ngaran (Pagkatawo–Kamatay) Constituency |
Panahon hin pag-alagad | Partido | Ehekutibo nga Konseho Pagkahimo |
Sugbong Mangulo | Dáil (elected) | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | W. T. Cosgrave (1880–1965) TD para han Carlow–Kilkenny kutob 1927 TD para han Cork Borough tikang 1927 |
6 Disyembre 1922[lower-alpha 1] |
9 Marso 1932 |
Sinn Féin (Pro-Treaty) |
syahan | SF (PT) (minority) | Kevin O'Higgins | 3 (1922) | ||
| Cumann na nGaedheal | ika-2 | CnG (minority) | 4 (1923) | |||||||
| ika-3 | Ernest Blythe | 5 (Jun.1927) | ||||||||
| ika-4 | 6 (Sep.1927) | |||||||||
| ika-5 | ||||||||||
| 2 | Éamon de Valera (1882–1975) TD para han Clare |
9 Marso 1932[lower-alpha 2] |
29 Disyembre 1937 |
Fianna Fáil | ika-6 | FF (minority) | Seán T. O'Kelly | 7 (1932) | ||
| ika-7 | 8 (1933) | |||||||||
| ika-8 | 9 (1937) | |||||||||
Taoiseachigliwat | ||||||||||
| Ihap | Ritrato | Ngaran (Pagkatawo–Pagkamatay) Constituency |
Panahon hin pag-alagad | Partido | Kagamhanan Pagkahimo |
Tánaiste | Dáil (elected) | |||
| (2) | Éamon de Valera (1882–1975) TD para han Clare |
29 Disyembre 1937 |
18 Pebrero 1948 |
Fianna Fáil | Syahan | FF (minority) | Seán T. O'Kelly | 9 ( ···· ) | ||
| ika-2 | FF | 10 (1938) | ||||||||
| ika-3 | FF (minority) | 11 (1943) | ||||||||
| ika-4 | FF | Seán Lemass | 12 (1944) | |||||||
| 3 | John A. Costello (1891–1976) TD para han Dublin South-East |
18 Pebrero 1948 |
13 Hunyo 1951 |
Fine Gael | ika-5 | FG–Lab–CnP–CnT–NL–Ind | William Norton | 13 (1948) | ||
| (2) | Éamon de Valera (1882–1975) TD para han Clare |
13 Hunyo 1951 |
2 Hunyo 1954 |
Fianna Fáil | ika-6 | FF (minority) | Seán Lemass | 14 (1951) | ||
| (3) | John A. Costello (1891–1976) TD para han Dublin South-East |
2 Hunyo 1954 |
20 Marso 1957 |
Fine Gael | ika-7 | FG–Lab–CnT | William Norton | 15 (1954) | ||
| (2) | Éamon de Valera (1882–1975) TD para han Clare |
20 Marso 1957 |
23 Hunyo 1959 |
Fianna Fáil | ika-8 | FF | Seán Lemass | 16 (1957) | ||
| 4 | Seán Lemass (1899–1971) TD para han Dublin South-Central |
23 Hunyo 1959 |
10 Nobyembre 1966 |
Fianna Fáil | ika-9 | FF | Seán MacEntee | |||
| ika-10 | FF (minority) | 17 (1961) | ||||||||
| ika-11 | FF | Frank Aiken | 18 (1965) | |||||||
| 5 | Jack Lynch (1917–1999) TD para han Cork Borough tubtub 1969 TD para han Cork City North-West tikang han 1969 |
10 Nobyembre 1966 |
14 Marso 1973 |
Fianna Fáil | ika-12 | FF | ||||
| ika-13 | FF | Erskine H. Childers | 19 (1969) | |||||||
| 6 | Liam Cosgrave (1920–2017) TD para han Dún Laoghaire ngan Rathdown |
14 Marso 1973 |
5 Hulyo 1977 |
Fine Gael | ika-14 | FG–Lab | Brendan Corish | 20 (1973) | ||
| (5) | Jack Lynch (1917–1999) TD para han Syudad han Cork |
5 Hulyo 1977 |
11 Disyembre 1979 |
Fianna Fáil | ika-15 | FF | George Colley | 21 (1977) | ||
| 7 | Charles Haughey (1925–2006) TD para han Dublin Artane |
11 Disyembre 1979 |
30 Hunyo 1981 |
Fianna Fáil | ika-16 | FF | ||||
| 8 | Garret FitzGerald (1926–2011) TD para han Dublin South-East |
30 Hunyo 1981 |
9 Marso 1982 |
Fine Gael | ika-17 | FG–Lab (minority) | Michael O'Leary | 22 (1981) | ||
| (7) | Charles Haughey (1925–2006) TD para han Dublin North-Central |
9 Marso 1982 |
14 Disyembre 1982 |
Fianna Fáil | ika-18 | FF (minority) | Ray MacSharry | 23 (Feb.1982) | ||
| (8) | Garret FitzGerald (1926–2011) TD para han Dublin South-East |
14 Disyembre 1982 |
10 Marso 1987 |
Fine Gael | ika-19 | FG–Lab FG (minority) tikang han Enero 1987 |
Dick Spring | 24 (Nov.1982) | ||
| Peter Barry | ||||||||||
| (7) | Charles Haughey (1925–2006) TD para han Dublin North-Central |
10 Marso 1987 |
11 Pebrero 1992 |
Fianna Fáil | ika-20 | FF (minority) | Brian Lenihan | 25 (1987) | ||
| ika-21 | FF–PD | 26 (1989) | ||||||||
| John Wilson | ||||||||||
| 9 | Albert Reynolds (1932–2014) TD para han Longford–Roscommon |
11 Pebrero 1992 |
15 Disyembre 1994 |
Fianna Fáil | ika-22 | FF–PD FF (minority) tikang han Nobyembre 1992 | ||||
| ika-23 | FF–Lab FF (minority) tikang han Nobyembre 1994 |
Dick Spring | 27 (1992) | |||||||
| Bertie Ahern | ||||||||||
| 10 | John Bruton (b. 1947) TD para han Meath |
15 Disyembre 1994 |
26 Hunyo 1997 |
Fine Gael | ika-24 | FG–Lab–DL | Dick Spring | |||
| 11 | Bertie Ahern (b. 1951) TD para han Dublin Central |
26 Hunyo 1997 |
7 Mayo 2008 |
Fianna Fáil | ika-25 | FF–PD (minority) | Mary Harney | 28 (1997) | ||
| ika-26 | FF–PD | 29 (2002) | ||||||||
| Michael McDowell | ||||||||||
| ika-27 | FF–Green–PD | Brian Cowen | 30 (2007) | |||||||
| 12 | Brian Cowen (b. 1960) TD para han Laois–Offaly |
7 Mayo 2008 |
9 Marso 2011 |
Fianna Fáil | ika-28 | FF–Green–PD FF–Green–Ind tikang han Nobyembre 2009 FF (minority) tikang han Enero 2011 |
Mary Coughlan | |||
| 13 | Enda Kenny (b. 1951) TD para han Mayo |
9 Marso 2011 |
14 Hunyo 2017[10] |
Fine Gael | ika-29 | FG–Lab | Eamon Gilmore | 31 (2011) | ||
| Joan Burton | ||||||||||
| ika-30 | FG–Ind (minority) | Frances Fitzgerald | 32 (2016) | |||||||
| 14 | Leo Varadkar (b. 1979) TD para han Dublin West |
14 June 2017[11] |
27 Hunyo 2020 |
Fine Gael | ika-31 | FG–Ind (minority) | ||||
| Simon Coveney | ||||||||||
| 15 | Micheál Martin (b. 1960) TD para han Cork South-Central |
27 Hunyo 2020 |
17 December 2022 |
Fianna Fáil | ika-32 | FF–FG–Green | Leo Varadkar | 33 (2020) | ||
| (14) | Leo Varadkar (b. 1979) TD para han Dublin West |
17 Disyembre 2022 |
Nálíngkod ha puwesto | Fine Gael | ika-33 | FG–FF–Green | Micheál Martin | |||
.jpg)
.png)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Mga buhì pa nga Taoisigh
igliwatMga tigamnan
igliwat- ↑ Hi Cosgrave an Mangulo han Probisyonal nga Kagamhanan han Irlandes nga Gawasnon nga Estado tikang han 22 Agosto 1922, dida han pagbalhin nga panahon ugsa magin opisyal nga naglugaring an estado dida han 6 Disyembre 1922 (Kitaa Irlandes nga mga nanguna han kagamhanan tikang 1919).
- ↑ Hi De Valera an Mangulo han Dáil Éireann han Irlandes nga rebolusyonaryo nga kagamhanan ugsa han paglugaring tikang han 1 Abril 1919 kutob 9 Enero 1922 (Kitaa Irlandes nga mga nanguna han kagamhanan tikang 1919).
Mga kasarigan
igliwat- ↑ 1.0 1.1 Ugsa han pagpagawas han 1937 Konstitusyon han Irlanda, an namumuno han kagamhanan tinatawag nga Mangulo han Konseho nga Ehekutibo. Ini nga pwesto ginkaptan anay ni W. T. Cosgrave tikang 1922–32, ngan sunod ni Éamon de Valera tikang 1932–37.
- ↑ Ipakita an sayop: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedRTE_10032011 - ↑ Oxford English Dictionary
- ↑ Ginpapabilin an artikulo nga definido ha Irlandes nga an /ən/.
- ↑ Ipakita an sayop: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedConstitIrl - ↑ "Coughlan new Tánaiste in Cowen Cabinet". The Irish Times. 17 Mayo 2008. Ginkuhà 17 Mayo 2008.
- ↑ "Taoiseach reveals new front bench". RTÉ News. 7 Mayo 2008. Ginkuhà 17 Mayo 2008.
- ↑ "Cowen confirmed as Taoiseach". BreakingNews.ie. 7 Mayo 2008. Ginhipos tikang han orihinal han 10 Mayo 2008. Ginkuhà 17 Mayo 2008.
- ↑ "Former Taoisigh". Department of the Taoiseach. Ginhipos tikang han orihinal han 17 Hulyo 2011. Ginkuhà 23 Hunyo 2010.
- ↑ "Kenny's farewell: 'This has never been about me'". RTÉ News. 13 Hunyo 2017. Ginhipos tikang han orihinal han 13 Hunyo 2017. Ginkuhà 14 Hunyo 2017.
- ↑ Lord, Miriam (8 Hunyo 2017). "Taoiseach-in-waiting meets man waiting to be taoiseach". The Irish Times. Ginhipos tikang han orihinal han 8 Hunyo 2017. Ginkuhà 10 Hunyo 2017.
| An Wikimedia Commons mayda media nga nahahanungod han: Prime ministers of Ireland |