An pagkakaiba han mga rebisyon han "François Mitterrand"
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Bagis 51:
Hi '''François Maurice Adrien Marie Mitterrand''' ({{IPA-fr|fʁɑ̃swa mɔʁis mitɛˈʁɑ̃||Fr-François_Mitterrand.ogg}}, 26 han Oktubre 1916{{ndash}} 8 han Enero 1996) amo an ika-upat nga Mangulo han Fransya nga napili ha ilarom han [[Franses nga ika-Lima nga Republika|ika-Lima nga Republika]], nga nag-alagad tikang han 1981 tubtob han 1995. Komo manguna han [[Partido Sosyalista Franses|Partido Sosyalista]], hiya la an tawo tikang ha pulitika nga wala nga ha yana napili nga Mangulo ha ilarom han ika-Lima nga Republika.
Ha nakikita nga pag-influensar tikang ha pamilya, nagtikang hi Mitterrand han iya kinabuhi ha politika ha nasyonalista nga tuo. Nag-alagad hiya ha ilarom han [[Rehimen nga Vichy]] ha syahan nga mga tuig hini. Kundi ha sunod, inmapi hiya han [[Franses nga Resistensya|Resistensya]], binmalhin ha wala, ngan nagkapot hin puwesto ha ministeryo hin binalikbalik ha ilarom han [[Franses nga ika-Upat nga Republika|Ika-Upat nga Republika]]. Ginpatok niya an pagtukod ni [[Charles de Gaulle|de Gaulle]] han ika-Lima nga Republika. Bisan man kon ha pira nga panahon, nag-usa hiya nga tawo ha politika, nakalupig hin pagmaneobra hi Mitterrand han iya mga ka-ribal ha pagin-kandidato han wala ha tagsa nga pinili-ay hin pagkamangulo tikang han 1965 tubtob han 1988, gawas han 1969. Napili hiya nga Mangulo han [[Franses nga pinili-ay hin pagkamangulo, 1981|Mayo 1981 nga piniliay hin pagkamangulo]], ngan [[Franses nga pinili-ay hin pagkamangulo, 1988|napili hiya hin utro han 1988]] ngan nagkapot hin puwesto tubtob han tuig 1995.
Gin-imbitar ni Mitterrand an [[Partido Komunista nga Franses|Partido Komunista]] ngadto han iya syahan nga kagamhanan, usa nga kontrobersyal nga buhat hadto nga panahon. Ha hini nga panhinabo, nagapos an mga Komunista nga mga ilarom nga kapadis ngan, imbis nga makakuha hin bentaha, an ira suporta na-iban. Binmaya hira han gabinete han tuig 1984. Ha syahan nga bahin han iya una nga panahon hin pagkamangulo, nagsunod hi Mitterrand hin radikal nga programa ekonomika, nga naglakip hin pagnasyonalisar hin pira nga mga importante nga kompanyiya, kundi katapos hin duha ka tuig nga mayda krisis an ekonomiya, binmalhin hi Mitterrand han iya pamalakad. An iya polisiya ha langyaw ngan ha depensa nagpadayon han mga polisiya han mga nanguna ha iya hin pagkamangulo nga mga Gaullista. An iya pakisabot upod kan [[Helmut Kohl]] nagpadukwag han pag-integrar han Europa pinaagi han [[Kasabotan han Maastricht]], kundi an iya pagkarawat han [[Aleman nga pagkahibalik hin pagka-usa]] diri gud duro nga iya karuyag. Nakaduha hiya napiritan pinaagi hin kawara hin mayoriya ha parlamento ngadto hin "mga [[pagkohabitar (kagamhanan)|kagamhanan hin pagkohabitar]]" upod hin mga konserbador nga mga gabinte nga ginpamunoan nira [[Jacques Chirac]] (1986–88), ngan [[Édouard Balladur]] (1993–95). Waray mag-abot hin 8 ka bulan katapos hin pagbaya ha poder, namatay hi Mitterrand tikang hin [[kanser ha prostate]] nga iya ginpaninguha nga tagoon han panahon han iya pagkamangulo.
Gawas han iya paghimo nga makadaog an Franses nga Wala ha piniliay, nagdumara hi Mitterrand han pagsaka han [[Partido Sosyalista Franses|Partido Sosyalista]] ha pagdominar han Wala, ngan han pag-iban han impluwensya han makusog-han-una nga [[Partido Komunista Franses|Partido Komunista]] (komo bahin han botos han katawhan dida han syahan nga vuelta han pinili-ay hin pagkamangulo, ginmutiay an mga Komunista tikang hin hitaas nga 21.27% han 1969 ngadto hin 8.66% han 1995, ha kataposan han ikaduha nga panahon hin pagkamangulo ni Mitterrand, ngan ngadto hin 1.93% han 2007 nga pinili-ay). Ha iya panahon ha poder, hi Mitterrand makusog nga nagbandilyo hin kultura ngan nag-implementar hiya han iya mga mahal nga "[[Mga Grands Projets ni François Mitterrand|Grands Projets]]".
===Igkasi-Prinsipe han Andorra===
Han 2 han Pebrero 1993, ha iya kapasidad komo igkasi-prinsipe han [[Andorra]], ginpirma ni Mitterrand ngan ni [[Joan Martí i Alanis]], nga amo an [[Obispo han Urgell]] ngan an ikaduha nga igkasi-Prinsipe han andorra, an bag-o nga [[Konstitusyon han Andorra|konstitusyon]] han Andorra, nga gin-aprobahan pinaagi hin [[referendum]] dida han prinsipado.
==Talaan hin mga primer ministro han pagkamangulo ni Mitterrand==
| |||