An pagkakaiba han mga rebisyon han "Bugsók"
Content deleted Content added
Bagis 14:
|subdivision =[[Capreolinae]]/Odocoileinae<br />Cervinae<br />[[Water deer|Hydropotinae]]<br />[[Muntjac|Muntiacinae]]}}
An mga '''bugsók'''<ref>Abuyen, Tomas A. '''Diksyunaryo Waray-Waray [Visaya] English-Tagalog'''. Kalayaan Press Mktg. Ent., Inc. Quezon City. Tuig 2000. ISBN 971-08-6050-X. Pakli Ihap 49. </ref> amo in mga mamalya ha ilarom han orden Cervidae. An '''''Cervidae'''''<ref name = "COL"/> in uska [[familia]] han [[Mammalia]]. An Cervidae in nahilalakip ha [[ordo]] nga [[Artiodactyla]], [[classis]] nga [[Mammalia]], [[phylum]] nga [[chordata ()|Chordata]], ngan [[regnum]] nga [[Animalia]].<ref name = "COL"/> An [[familia]] nga Cervidae in naglalakip hin 43 ka mga species, sumala ha [[Catalogue of Life]]<ref name = "COL"/>.
== Kinaiya o Paghulagway ==
Pareho san mga [[Antilope (hayop)|Antelope]] ini sira may-ada higlaba nga mga tiil, gutiay nga mga ikog, ngan dako nga mga talinga.<ref>Jameson, E. W.; Peeters, H. J., Jr. (2004). ''Mammals of California'' (Revised ed.). Berkeley, USA: University of California Press. p. 241. ISBN <bdi>[[:en:Special:BookSources/978-0-520-23582-3|978-0-520-23582-3]]</bdi>.</ref> May-ada liwat sira mga sungay pero kontra sin mga sungay san mga [[Bovidae|bovid]] (sakob sini an mga kakarabwan, antilope ngan kabakaan) pirmi sira nagbabalhit ngan nawawad-an san mga sungay (Antlers) danay kada tuig.<ref>Kingdon, J. (2015). ''The Kingdon Field Guide to African Mammals'' (2nd ed.). London, UK: Bloomsbury Publishing. p. 499. ISBN <bdi>[[:en:Special:BookSources/978-1-4729-2531-2|978-1-4729-2531-2]]</bdi>.</ref> An ira kadako nagtitikang sa gidadakui nga [[Alces alces|Moose]] nga naabot sa kahitaas nga 2.6 m (8.5 piye) ngan bug-at nga 800 kg ngan an gigugutiayi nga [[pudu]] nga may kahitaas nga 32-25 cm (13-17 pulgada) ngan bug-at nga 3.3-6 kg.
=== Sungay (Antler) ===
[[Paypay:Sambar deers Fighting Silvassa.jpg|left|thumb|Mga bugsok nga sambar nag-aaway ]]
Agsob mga kalalakin-an la an may-ada sungay, ugaring makikit-an liwat an mga kababayin-an nga mga reindeer nga may-ada sungay, gurugutiay la kontra sin kalalakin-an.<ref>Hall, B. K. (2005). ''[https://books.google.com/books?id=y-RWPGDONlIC&pg=PA103 Bones and Cartilage: Developmental and Evolutionary Skeletal Biology]''. Amsterdam, Netherlands: Elsevier Academic Press. pp. 103–15. ISBN <bdi>[[:en:Special:BookSources/978-0-08-045415-3|978-0-08-045415-3]]</bdi>.</ref> Danay sexual an hinungdan san pagkakaada sin antler salit mga kalalakin-an an may-ada dako nga sungay.
=== Ngipon ===
Agsob may-ada 32 nga ngipon an mga bugsok ngan <math>\frac{0.0.3.3}{3.1.3.3}</math> an dental formula. Ugaring may-ada an iba nga mga bugsok nga upper canine lab-i na an mga [[Muntiacus|Muntjac]] nga may higlaba nga mga tango (canine). May-ada naman sira <math>\frac{0.1.3.3}{3.1.3.3}</math> nga dental formula. Gingagamit nira an ngipon nira para sa pagkaon sin mga kabanwaan, maghumok nga mga halaman, prutas ngan/o mga [[Fungus|fungi]].
==Ebolusyon==
An mga ninuno san moderno na bugsok amo in digto ngan waray sungay na bugsok sadton Eocene ngan naingun san moderno na duikers. Hinayhinay nagkakayaon sin sungay ngan sadton Miocene ginuwa an una na "cervoids" na sungayan. An Ebolusyon san bugsok inabot sin haros 30 milyones ka tuig<ref>Geist, V. (1998). ''Deer of the World: Their Evolution, Behaviour and Ecology'' (1st ed.). Mechanicsburg, USA: Stackpole Books. pp. 1–54. ISBN <bdi>[[:en:Special:BookSources/978-0-8117-0496-0|978-0-8117-0496-0]]</bdi>.</ref>.
==Klasipikasyon ngan Taksonomiya==
=== Relasyon sa gawas san cervidae ===
An mga bugsok o cervidae makikit-an sira sa orden nga [[Artiodactyla]] o mga ''even-toed ungulates'' ha ininglis. Amo ini sira nga mga hayop nga na naglilinakat sa ira mga duha o upat nga kulo.<ref>Franz-Viktor Salomon (2008). ''musculoskeletal system. In: F.-V. Salomon and others (eds.): Anatomy for veterinary medicine''. pp. 22–234. ISBN <bdi>[[:en:Special:BookSources/978-3-8304-1075-1|978-3-8304-1075-1]]</bdi>.</ref> Sa ilarom makikit-an an kladograma nga ginhulagway ni Hassanin ngan Douzery (2003) sin mga kabugsokan ngan ira mga paryente nga [[Ruminantia|Ruminants]].<ref>Hassanin, A.; Douzery, E. J. P. (2003). "Molecular and morphological phylogenies of Ruminantia and the alternative position of the Moschidae". ''Systematic Biology''. '''52''' (2): 206–28. [[doi:10.1080/10635150390192726]]. <nowiki>PMID 12746147</nowiki></ref>
{{Clade|{{clade
Line 36 ⟶ 48:
}}
}}|style=font-size: 100%; line-height:100%|label1=[[Ruminantia]]}}
An [[kladograma]] naman sini sumala sa [[Catalogue of Life]]<ref name="COL" /> ngan research sadton 2006<ref>Gilbert, C.; Ropiquet, A.; Hassanin, A. (2006). [https://www.researchgate.net/publication/7194962_Mitochondrial_and_nuclear_phylogenies_of_Cervidae_Mammalia_Ruminantia_Systematics_morphology_and_biogeography "Mitochondrial and nuclear phylogenies of Cervidae (Mammalia, Ruminantia): Systematics, morphology, and biogeography"]. ''Molecular Phylogenetics and Evolution''. '''40''' (1): 101–17. [https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1055790306000698?via%3Dihub doi:10.1016/j.ympev.2006.02.017]. <nowiki>PMID 16584894</nowiki>.</ref>: Ginpapakita sini an mga iba iba nga mga espesye ngan grupo san mga bugsok sa ilarom san cervidae.▼
=== Relasyon sa sulod san cervidae ===
▲An [[kladograma]] naman sini sumala sa [[Catalogue of Life]]<ref name="COL" /> ngan research sadton 2006<ref>Gilbert, C.; Ropiquet, A.; Hassanin, A. (2006). [https://www.researchgate.net/publication/7194962_Mitochondrial_and_nuclear_phylogenies_of_Cervidae_Mammalia_Ruminantia_Systematics_morphology_and_biogeography "Mitochondrial and nuclear phylogenies of Cervidae (Mammalia, Ruminantia): Systematics, morphology, and biogeography"]. ''Molecular Phylogenetics and Evolution''. '''40''' (1): 101–17. [https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1055790306000698?via%3Dihub doi:10.1016/j.ympev.2006.02.017]. <nowiki>PMID 16584894</nowiki>.</ref>: Ginpapakita sini an mga iba iba nga mga espesye ngan grupo san mga bugsok sa ilarom san cervidae. May-ada duha nga klado sa ilarom sini: an [[Cervinae]] (Bugsok pankadaan nga kalibutan) o mga plesiometacarpal nga kabugsokan kay gintipig la nira an mga proximal lateral metacarpal. An [[Capreolinae]] (Bugsok sa bag-o nga kalibutan) naman iton mga bugsok na nag-uukoy sa [[Amerika|kontinente sa Amerika]] nga gintatawag liwat nga mga telemetacarpal nga kabugsokan kay gintipig nira an distal lateral metacarpal kontra hit proximal lateral metacarpal sin mga bugsok pankadaan nga kalibutan.<ref>Gustafson, E. P. (2015). ''[https://www.researchgate.net/profile/Eric-Gustafson-2/publication/279061548_An_early_Pliocene_North_American_deer_Bretzia_pseudalces_its_osteology_biology_and_place_in_cervid_history/links/5589c21108ae9076016fa877/An-early-Pliocene-North-American-deer-Bretzia-pseudalces-its-osteology-biology-and-place-in-cervid-history.pdf An Early Pliocene North American deer: Bretzia pseudalces, its osteology, biology, and place in cervid history]''. Museum of Natural History, University of Oregon. </ref>
{{Clade | style=font-size: 90%; line-height:100%
Line 117 ⟶ 131:
== Mga Bugsok sa Pilipinas ==
May-ada tulo ka-espesye nga mga bugsok sa Pilipinas. Duha sa ira aada sa genus san ''Rusa'' ngan an usa sa genus san ''Hyelaphus'' (Danay ''Axis''). Sadton [[Pleistocen]] may-ada pa usa
{{Clade|{{Clade
| |||