Pagbabag-o han 04:38, 29 Abril 2009 igliwat TXiKiBoT (hiruhimangraw \| mga ámot) 85,322 edits g robot dinagdag: zh-min-nan:Biliran ← Durudaan nga pagliwat		Pagbabag-o han 22:09, 17 Septyembre 2009 igliwat Igpawara an ginbuhat Xqbot (hiruhimangraw \| mga ámot) 68,957 edits g robot Ginliwat: en:Biliran; kosmetiko nga mga pagbag-o Burubag-o nga pagliwat
Bagis 1: :''Ini nga artikulo mahitungod han probinsya. Para han bungto, kitaa an [[Biliran, Biliran]].'' An '''Biliran''' usa han mga gigutiayi nga mga [[lalawigan Pilipinhon\|probinsya]] o lalawigan han [[Pilipinas]]. Nahamutangan ini ha [[Sinirangan nga Kabisay-an]] nga [[Mga Rehiyon han Pilipinas\|rehiyon]]. It Biliran usa nga isla-nga-probinsya ngan nahamutangan la hin mga pira ka kilometros ha amihanan han isla han [[Leyte]]. [[Naval, Biliran\|Naval]] an kapital han Biliran. Han una, an Biliran kabahin han lalawigan han [[lalawigan han Leyte\|Leyte]] hangtod naging lain nga lalawigan an Biliran han tuig [[1992]]. {{Infobox probinsya Pilipinas \| ngaran = Probinsya han Biliran \| sealfile = [[~~Image~~File:Ph_seal_biliran.png]] \| rehiyon = [[Sinirangan nga Kabisay-an]] (Rehiyon VIII) \| kapital = [[Naval, Biliran\|Naval]] \| Bagis 22: mga yinaknan = [[Sinugboanon\|Sinugboanon]], [[Winaray\|Winaray]] \| gobernador = Rogelio J. Espina \| locatormapfile = [[~~Image~~File:Ph_locator_map_biliran.png]] }} == Mga Tawo ngan Kultura == === Demograpiko === Sumala han Mayo 2000 nga census, an Biliran mayda populasyon nga 140,274, amo nga an probinsya, ika-lima nga giguti-ayi han katawhan nga probinsya han nasod, ngan gigamayi ha bug-os nga rehiyon. Mayda mga 27,907 nga panimalay han lalawigan nga an ''average'' nga kadako nga 5.02 ka tawo, hiruhitaasay la han nasodnon nga ''average'' nga 4.99. === Mga Yinaknan === An mga taga-Biliran nayakan han [[~~Sinugboanon\|~~Sinugboanon]] o Cebuano ngan [[Winaray]]. An Cebuano nga yinaknan, ginagamit hin mga 57.79% han populasyon ngan an kasagaran ha ira aadto han kalondan nga bahin han isla nga naatubang han [[Sugbo]], samtang an [[~~Winaray\|~~Winaray]] ginagamit hin 40.80% nga aada han sidlangan nga bahin han lalawigan ngan ha isla han Maripipi. == Ekonomiya == An masurung nga pagpakabuhi han lalawigan amo an panagat o pangisda. Kaurugan han mga bungto, labi na an [[Naval, Biliran\|Naval]] ngan [[Biliran, Biliran\|Biliran]], mag-upay an mga daungan hin mga sakayan. Mayda 95 nga hectares of brackish water fishponds which produce [[prawn]]s, [[pasayan]] ngan [[bangus]]. Mayda liwat 30 ka hektaryas hin seawater mga maupay gamiton para hin ''seaweed farming'' ngan 10 pa ka hektaryas para hin ''fishcage culture''. Tungod kay damo hin bukid an isla, an Biliran nakasuporta hin dirudilain nga mga taramnan ha agrikultura. An mga mapaso-ay nga kapatagan puyde igtanom hin [[~~humay\|~~humay]] ngan iba pa nga mga taramnan nga tropikal. An mahagkotay nga kabugkiran puyde tamnan hin mga hagtaas-in-balor nga mga taramnan sugad hin ''cutflower'' ngan mga dirudilain nga mga utanon nga gintatanom ha [[Syudad han Baguio]] o ha [[Syudad han Tagaytay]]. An mga nangungukoy dida mayda gihapon industriya hin ''hunting'', pangahoy, ngan ''manufacturing''. An prinsipal nga ''raw material'' nga ginhihimo amo an [[luget]] ngan [[lana hin lubi]]. Lakip han mga proseso nga ''goods'' an ''white clay [[ceramics]]'', bulad, ''raw gulaman'', ngan [[Citronella\|citronella oil]]. Bagis 45: Lakip han waray pa kagamit nga mga ''natural resource'' han isla amo an [[geothermal power]] ngan an damo nga [[sulfur]] ngan [[gypsum]] nga deposito. == Heyograpiya == === Politikal === An Biliran ginbahinbahin hin mga walo (8) nga [[bungto Pilipinhon\|munisipalidad]] o bungto. Labot la han [[Maripipi, Biliran\|Maripipi]], ngatanan han mga bungto ada ha Isla han Biliran samtang an Maripipi isla-nga-bungto nga nahamutangan ha kanawayan o amihanan-nga-katundan. An gidako-i nga bungto amo an [[Naval, Biliran\|Naval]], an kapital. Maripipi an giguti-ayi nga bungto. ==== Mga Bungto ==== <table border="0"><tr> Bagis 67: === Pisikal === An Biliran mayda kabug-osan nga kahaluag hin 555.4 ka kwadrado nga kilometros, nga amo ini nga an Biliran an ika-upat nga giguti-ayi nga probinsya ha Pilipinas. An duha nga dagko nga isla amo an Isla han Biliran ngan an [[Maripipi, Biliran\|Isla han Maripipi]]. Bagis 77: Iton mga bungto han [[Naval, Biliran\|Naval]] ngan [[Caibiran, Biliran\|Caibiran]] la an mayda haglu-ag nga patag nga maupay tamnan hin agrikultura. An [[Bukid Suiro]], nga mayda kahataas hin 1,300 ka metros amo an gihataasi nga punto dida han isla. == Kaagi ngan Kasaysayan == Han temprano nga bahin han panahon han [[Espanya\|Esyanol]], an yana-tinatawag nga Isla han Biliran gintawag nga '''''Isla de Panamao''''' (Isla han Pan-amaw). Ini nga pulong nahahanungod hin klase nga etniko nga pukot. An ngaran yana nga Biliran gintutuohan nga ginpili dida han mga namumutnga nga panahon han urhi nga mga 1600s ngan han temprano nga bahin han mga 1700. Sumala hin pipira nga ginmantala, an ngaran nagtíkang hin usa nga klase nga banwa nga an tawag ''borobiliran'' nga han una masurong dida han kapatagan han isla. Mayda liwat alternatibo nga teorya nga nasiring nga an ngaran tinmikang han pulong nga ''bilir'', nga gintagan hin kahubaran hin daan nga [[Bisaya]] nga pagpurulongan o diksyunaryo nga amo an ~~“~~“''pag-ultan o ligid hin sakayan, vase o bisan ano nga nalabaw, sugad hin ugat, o an agi mga ginhihimo han arado''.~~”~~” An diksyunaryo naghahatag gihapon han pulong nga ''biliran'' komo alternatibo nga kasurat han ''bilir''. Ini nga teorya mayda suporta ha kaagi nga an Biliran amo an syahan nga dagko-nga-scale nga hirimoan hin sakayan nga ginhimo dida han mga 1600. Mga [[galleon]] ginhimo pagsuporta han [[Galleon nga Negosyo]] han [[Manila]] ngan [[Acapulco]] ha [[Mexico]]. An syahan nga bungto, nga an ngaran Biliran, gintukod han [[1712]]. Hini nga panahon, an isla kabahin han probinsya han [[Sugbo]] o Cebu. An Biliran, upod han mga isla han [[~~Samar\|~~Samar]] ngan [[~~Leyte\|~~Leyte]] ginhimo nga lain nga probinsya dida han [[1735]]. Ha pagtika-iha, han pagbulag han Samar ngan Leyte ngadto hin duha nga probinsya han [[1768]], an Biliran nahimo nga bahin han Leyte. Dida han [[Gyera Pankalibotan II]], an Biliran mayda kalugaringon nga mga puwersa gerilya ha ilarom han Leyte nga pamuno ni Coronel Ruperto Kangleon. An mga gerilya nga operasyon nakabulig hin dako han malinamposon nga paglugsong han mga puwersa liberasyon han mga Americano ha [[Palo, Leyte\|Palo]], [[Leyte (probinsya)\|Leyte]], han [[Oktubre 20]], [[1944]] ugsa han [[Pakig-away ha Leyte Gulf]]. Bagis 87: Han [[Abril 8]], [[1959]] ginpirma ngan nahimo nga balaod an Republic Act No. 2141 nga naghimo han Biliran nga sub-probinsya han Leyte. An isla nahimo la nga iya kalugaringon nga probinsya dida han [[Mayo 11]], [[1992]] pinaagi han Republic Act No. 7160 ngan hin plebesito, ug yana an Biliran amo an usa han mga gibag-ohi nga mga probinsya. == Kitaa Gihapon == [[Gobernador han Biliran]] == Mga Sumpay ha Gawas == [http://www.biliran.gov.ph/ Opisyal nga Websayt han Gobierno han Probinsya han Biliran] Bagis 99: [http://www.geocities.com/biliranisland Websayt Mahitungod han Isla han Biliran] == Mga Reperensya == Borrinaga, Rolando O. ~~“Lost~~“Lost meanings in Biliran.~~”~~” [http://www.geocities.com/bilirannews/whatname.html] Borrinaga, Rolando O. ~~“How~~“How Biliran got its name.~~”~~” [http://www.geocities.com/rolborr/bilname.html] Biliran. ~~“About~~“About Biliran.~~”~~” [http://www.biliranisland.com/aboutbiliran.php] Bagis 120: [[ceb:Biliran]] [[de:Biliran]] [[en:Biliran ~~(province)~~]] [[es:Provincia de Bilirán]] [[fa:بیلیران]]

An pagkakaiba han mga rebisyon han "Biliran"