An Delaware (/ˈdɛləwɛər/ ( pamati-a))[1] usá han 50 nga mga estado han Estados Unidos, ha Butnga-nga-Atlantico nga rehiyon.[lower-alpha 1] Ginsasapitán iní ha salatan ngan ha katundan han Maryland, han Pennsylvania ha amihan, ngan han New Jersey ngan han Kalawdan Atlantico ha sidlangan. Ginkuha an ngaran han estado tikang kan Thomas West, ika-3 nga Baron De La Warr, usá nga Inggles nga noble ngan syahan nga kolonyal nga gobernador han Virginia.[2]

Bandira han Delaware
Mapa han Delaware

Na-okupar an Delaware han dumagsaan nga dapit han Rawis han Delmarva ngan in pira nga mga purô ngan teritoryo didâ han sulod han Salog Delaware. Iní an ika-duhá nga gigutiayi ngan ika-unom nga gigutiayi hin molupyo nga estado, kundi amo gihapon an ika-unom nga gidakoi hin densidad. Wilmington an gidakoi nga syudad han Delaware, samtang Dover nga amo an ikaduhá nga gidakoi nga syudad han estado amo an pamunuan o kapital nga siyudad han nasabi nga estado. Ginbahinbahin an estado ngadto hin tuló nga condado, an gigutiayi nga ihap hin bisan anó nga estado. Tikang ha amihan ngadto ha salatan, ini nga mga condado amo an Condado han New Castle, Condado han Kent, ngan Condado han Sussex. Samtang an duhá nga mga condado ha salatan kaurugan mga agrikultural o pag-uumahan, an Condado han New Castle mas urbanizado.

Ugsa gin-explorar an baybayon hiní hin mga Europeo han ika-16 nga gatostuig, gin-uukyan an Delaware hin pira nga mga grupo hin mga Tuminongnong nga mga Amerikano. Upod hiní ha ira an Lenape ha amihan ngan an Nanticoke ha salatan. Syahan anay iní ginkolonisar hin mga negosyante nga Olandes ha Zwaanendael, harani han yana nga bungto han Lewes, han 1631.[3] An Delaware usá han mga 13 nga mga kolonya nga nagtambong dida han Reboluyson Amerikano. Han Disyembre 7, 1787, an Delaware nagin syahan nga estado nga nagratipikar han Konstitusyon han Estados Unidos, ngan tikang hadto gintawag nga "The First State" o An Syahan nga Estado.[4]

Toponimo igliwat

Ginngaranan an estado tikang han Salog Delaware, ngan iní liwat ginkuha an ngaran tikang kan Thomas West, ika-3 nga Baron De La Warr (1577–1618) nga amo an namumuno nga gobernador han Kolonya han Virginia han panahon nga an mga Europeo syahan anay nag-explorar o naglayag han salog. An Delaware nga mga Indyo, usá nga ngaran nga gingamit han mga Europeo para han Lenape nga katawhan nga tuminongnong han Siong han Delaware, amo gihapon an ginkuhaan han ngaran.

An apelyido nga de La Warr tikang ha Sussex ngan an katinikangan hiní Anglo-Norman.[5] Posible iní tinmíkang hin Normano nga lieu-dit La Guerre. Iní nga toponimico posible ginkuhà tikang han Linatin nga pulong ager, tikang han Breton nga gwern o kundi man tikang han Urhe nga Linatin varectum (waray tamnan). An mga toponimo nga Gara, Gare, Gaire (an tunog nga [ä] agsob nagbabalhin ha [æ]) makikit-an gihapon hin mga daan nga mga sinurat nga kinutlo ni Lucien Musset, nga din an pulong nga ga(i)ra nangangahulogan na gore (triangulo nga tuna ha dalan). Posible gihapon nga mayda iní sumpay hin patronimiko tikang han daan nga Norse verr.

Mga tigaman igliwat

  1. Samtang an U.S. Census Bureau nadesignar han Delaware nga usá han mga Salatan nga Atlantiko nga mga Estado, agsob iní gin-uupod han Butnga-nga-Atlantico nga mga Estado o kundi man han Dumagsaan nga Estados Unidos.

Mga pinambasaran igliwat

  1. Random House Dictionary
  2. "Delaware". Online Etymology Dictionary. Ginhipos tikang han orihinal han Oktubre 12, 2007. Ginkuhà Pebrero 24, 2007.
  3. Myers, Albert Cook (1912). Narratives of Early Pennsylvania, West New Jersey and Delaware, 1630–1707, Volume 13. C. Scribner's Sons. 
  4. "The First to Ratify" o "An Syahan nga Nagratipikar mas nauunod, kay an mga pagtikáng han mga estado ngaha natikang pa han Pagdeklara hin Paglugaring, nga ginsasaurog han Hulyo 4, 1776, nga diin an magigin Estado han Delaware hadto amo an tuló nga ubós nga mga condado han Pennsylvania nga an gobernador didto ha Philadelphia, ngan waray mag-estableser hin paglugaríng tikang hadto nga kalawas kutob han Septyembre 20, 1776. Sumala han opisyal nga websayt han Delaware, "Delaware became a state in 1776, just two months after the signing of the Declaration of Independence." (An Delaware nagin estado han 1776, mga duhá là ka bulan katapos han pagpirma han Pagdeklara hin Paglugaring.) (ref-pdf Ginhipos 2016-12-23 han Wayback Machine) Kun sugad man, an Delaware udog amo an kataposán han napulo-kag-tulo nga mga kolonya nga nag-estableser han iya kalugaringon nga magin estado. Dugang pa, an Delaware State Quarter gin-mint upod hiní nga agnay, kundi nagpapakita kan Caesar Rodney nga nangangabayo ha paghinumdom han iya pagin kataposan nga delegado nga nagpakita han Kongreso Kontinental para han makasaysayan nga pagbotos para hin paglugaring. Ngan ha nauungod han orihinal nga Mga Artikulo hin Konfederasyon, an Delaware amo an ika-12 han 13 nga mga estado nga nagratipika.
  5. Ware DeGidio, Wanda (2011). Ware DeGidio, Wanda. ed. Ware Family History: Descendants from Ancient, Medieval, and Modern Kings and Queens, and Presidents of the United States. p. 10. ISBN 978-1-4010-9930-5.