Carl Linnaeus

(Ginredirect tikang ha Carl von Linné)

Hi Carl Linnaeus (23 Mayo 1707 – 10 Enero 1778), kilala gihapon han iya pagtahod nga ngaran nga Carl von Linné, in uska Swedeno nga botanista, magtarambal ngan zoolohista, nga naglatag han mga pondasyon han moderno nga iskima han binomial nga pag-ngaran. Hiya an sinisiring nga amay han moderno nga taksonomiya, ngan hiya liwat an sinisiring nga usa ha mga amay han moderno nga ekolohiya. Kadam-an han iya mga sinurat in nakalatin, ngan an iya ngaran ha Linatin in Carolus Linnæus (katima han tuig 1761 nagin Carolus a Linné).

Carl Linnaeus (Carl von Linné)
Portrait of Linnaeus on a brown background with the word "Linne" in the top right corner
Carl von Linné, Alexander Roslin, 1775.
Pagpintar ha lana ngadto ha
koleksyon hin ritrato ha Kastilyo Gripsholm
Natawo 23 Mayo 1707(1707-05-23)[note 1]
Råshult, parokya han Stenbrohult (yana ha sulod han Munisipyo han Älmhult), Suwesya
Namatay 10 Enero 1778 (edad 70)
(Estado) han Hammarby, Parokya han Danmark (gawas han Uppsala), Suwesya
Taga Suwesya
Nasodhanon Swedeno
Mga larangan Botaniya
Biyolohiya
Zoolohiya
Alma mater Unibersidad Lund
Unibersidad Uppsala
Unibersidad han Harderwijk
Nakilala mahitungod han Linnaeanhon nga taksonomiya
Ekolohiya
Botaniya
Pahalipot nga ngaran hit pagka-awtor (botaniya) L.
Pirma
Carl v. Linné
Mga panuratan

An coat of arms ni Carl von Linné.

Hi Linnaeus in natawo ha horon nga dapit han Småland, ha salatan nga Suwesya. Hi Linnaeus in kinmarawat han iya kadam-an nga hiruhitaas nga pag-aram ha Unibersidad han Uppsala, ngan nagtikang pagtutdo ha botaniya ngada han tuig 1730. Inmukoy hiya ha langyaw han butnga nga mga tuig 1735 ngan 1738, kun diin hiya in nag-aram ngan iya liwat ginpapatik an syahan nga edisyon han iya Systema Naturae ha Nederlandes. Binmalik liwat hiya ha Suwesya, kun diin hiya in naging propesor hin medisina ngan botaniya ha Uppsala. Han dekada 1740, hiya in makadamo ginpabiyahe palibot ha Suwesya para makabiling ngan makapag-angay-angay hin mga tanaman ngan kahayopan. Han mga dekada 1750 ngan 60, hiya in nagpadayon pangolekta ngan pangalisipika hin mga kahayopan, tanaman ngan mga mineral ngan nagpapatik hin pipira nga mga bolyum. Han takna han iya kamatayon, hiya in usa ha mga gindadayawan nga sayantista ha Europa.

An Swisa nga pilosopo nga hi Jean-Jacques Rousseau in nagpadangat hin mensahe ha iya: "Sidngi hiya nga waray ako nababaroan nga tawo nga mas labaw ha iya dinhi ha tuna." An Aleman nga manunurat nga hi Johann Wolfgang von Goethe in nagsurat: "Labot la kanda Shakespeare ngan Spinoza, waray gud ako nababaroan ha nagkamatay nga mas nakaimpluwensiya ha akon." An Swedeno nga awtor nga hi August Strindberg in nagsurat: "Ha ungod la, hi Linnaeus in usa maniniday nga nahitabo la nga naturalista". Ha iba liwat nga mga pagdayaw, hi Linnaeus in gintatawag nga Princeps botanicorum (Prinsipe han mga Botanista), "An Pliny han Amihanan," ngan "An Ikaduha nga Adan".

Ha botaniya, an pagpahalipot han ngaran hin awtor nga gingagamit para pagtudlok kan Linnaeus komo otoridad han kanan mga species nga mga ngaran in L. An kan Linnaeus lawas amo an type specimen han species nga Homo sapiens, sumala han International Code of Zoological Nomenclature, tungod an nag-uusahan nga specimen nga iya gin-adman, ha takna han pagsurat han paghulagway han species, in hiya kalugaringon la ngahaw.

Biyograpiya igliwat

Unhan nga bahin han kinabuhi igliwat

Pagkabata igliwat

 
Natawhan nga lugar ni Linnaeus ha Råshult

Hi Carl Linnaeus in natawo ha baryo han Råshult ha Småland, Suwesya han 23 Mayo 1707. Hiya an suhag nira Nils Ingemarsson Linnaeus ngan Christina Brodersonia. An iya amay an syahan han ira lahi nga ginmamit hin permamente nga apelyido. San-o ito, an iya kanuno-nunoan in ginmamit han patronimiko nga sistema han pagngaran han mga nasod Eskandinabya: an iya amay in ginngaranan nga Ingemarsson sunod han iya amay Ingemar Bengtsson. Han takna nga hi Nils in ginkarawat ha Unibersidad han Lund, kinahanglan niya nga kumuha hin apelyido. Iya gingamit an Linatan nga ngaran Linnæus tikang ha higante nga puno han linden , nga tinmubo ha ira panimalay.[1] Ini nga ngaran in ginbaybay nga lakip an æ nga ligatura. Han natawo hi Carl, ginngaranan hiya nga Carl Linnæus, nga upod an iya amay apelyido. An anak in permi liwat ginbabaybay ini nga maylakip nga æ nga ligatura, mapakinamot man nga pagsurat han dokumento ngan mapaimprenta.[2] An kan Carl patronimiko in Nilsson unta, magawas nga Carl Nilsson Linnæus.

Mga kasarigan igliwat

  1. Hi Carl Linnaeus in natawo ha tuig 1707 han 13 Mayo (Istilo Suwediko) o 23 Mayo sumala han moderno nga kalendaryo. Sumala han kalendaryo Julian naman, hiya in natawo ha 12 Mayo. (Blunt 2004, p. 12)
  1. Blunt (2004), p. 12.
  2. Blunt (2004), p. 13.

Bibliograpiya igliwat

</ref>

Dugang nga barasahon igliwat

Mga sumpay ha gawas igliwat

Mga biograpiya

Kuruhaan

Lain