Kugit
An kugit o kugit ha pagsurat amo ini pandugang nga tigaman hin agi o letra. Agsob liwat tinatawag ini nga diakritiko nga tigaman. Ini gin-gagamit basi hatagan hin ispisyal nga kahulogan in mga agi o sinurat.
Gamit hin kugit ha Winaray igliwat
Ha Winaray mayda tulo nga kugit nga ginagamit ha pagsurat[1][2]. Agsob ini gamiton ha daan ngan pormal nga Winaray. Ginagamit ini pagtigaman han kaluwas hin pulong ha Winaray. Ini nga mga kugit amo an.
- ( ´ ) kugit nga matarom (Kinatsila: acento agudo; Iningles: acute accent)
- ( ˋ ) kugit nga pagpasangko (Kinatsila: acento grave; Iningles: grave accent)
- ( ˆ ) kugit nga bari (Kinatsila: acento circumflejo; Iningles circumflex accent o angular accent).
Dida han iya Mga Lagda Han Pagsurat Han Aton Pinulongan, hi Vicente I. de Veyra nagpahayag han paggamit han mga dirudilain nga kugit. Mahiunong han kugit nga matarom, ini daw "aada babawbawan hadton laton nga nahulogan han kusog ha pagluwas han usa ka pulong".[2] An kugit nga pagpasangko ngan kugit nga bari ginagamit la ha kataposan nga laton (sílaba o syllable). Mahiunong han kugit nga pagpasangko, ini "aadto gagamita ha mga tiringgan nga pinasangko ha but-ol an pagluwas".[2] Ngan han kugit nga bari, siring ni de Veyra, aadto ine nga kugit gagamita kon nagkakatagpo ha usa ngahaw nga laton an kusog han pagluwas ug an pagpasangko han tiringgan".[2] Siring pa ni de Veyra nga kinahanglan gamiton an mga kugit kay kon diri gamiton ini ha pagsurat hin pamulong "magkakasrandag la an kusog ha pagluwas han tagsa nga iya laton".[2]
An ginhatag nga pananglitan ni de Veyra hini nga kagamit amo an pulong nga "suso" nga gintalaan niya ha nasunod.
- suso (bahin han lawas han tawo);
- susó (dire kamatuuran nga pagsuso)'
- susò (padot)
- susô (pangtion)
An pananglitan ha igbaw kinuha tikang han "Ortograpiya Han Binisaya" ni Vicente I. de Veyra.
Mga kasarigan igliwat
- ↑ Norberto Romualdez Bisayan Grammar and Notes on Bisayan Rhetoric and Poetics and Filipino Dialectology. Pagpahayag. Tacloban City. 1908
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Vicente I. de Veyra "Ortograpiya Han Binisaya". Bahin nga kinuha tikang han Mga Lagda Han Pagsurat Han Aton Pinulongan ni Vicente I. de Veyra nga ginmantala dida han Kandabao: Essays of Waray Language, Literature and Culture. Tacloban City:Divine Word University Publications. Gin-editar ni Gregorio Luangco.