Higugma

An higugma (Iningles:Loved) (Pambansa:Minahal) amo an ginaabat o ginaagihan mahitungod han paghatag hin makusog nga palangga o palandong ngan pagiging awil ha usa ka tawo o butang.

Pula nga kasing-kasing - Tigaman hit higugma

Pierre Auguste Cot (1873)

1. ABUGHO
Abugho,tunok iton han gugma ta, Yoyang
Abugho, sakit ito han at’ kalag, Yoyang
Abugho, nagagamit nala tungod tigaman nga waray
Ako na usa gugma nga uroy
Bisan la kita sumiplat hin waray sulod, Yoyang
Asay pa ba kon magpahunit upod hin kiro , Yoyang
Aadto ha kasingkasing in nagkukulog, Yoyang
Pagpakulogon ko kay an akon.

2. Alas Nueve Y Medya
Las nueve y media kon di an gab-i daw katutnga na
Ngan ha imo tambu-anan aadi nagsusumpa, nagsusumpa
Kundi ha urhi saymo igbalos an paglingo
Tungod han gugmang kinabuhi baya ko.
Kun di kay sa-ad man nimo Iday
Nga uunungan mo gud
Tubtub han im kamatay
Hinuhulat ko nga ikaw mahahabaro manta
Ha urhi nga adlaw
Pagtuman hadlot sa-ad ta.

3. BALITAW
L- Solibang ko ngay-an hi ikaw daraga
Ako uli tawo nga waray asawa
Kon magkakauyon inin at fortuna
Masaka ha padi, mapa-esposada.

B- Pastilan gad, Idoy, iton nga gugma mo
Putsa gadla anay dahon hin banana
Kon magpakiana hi Nanay Tatay mo
Sidnga la nga hipon pinaka pudiot mo.

L- Pastilan gad, Iday, ayao hin baribad
Kay nagtitidugang it akon karuyag
Akon igpanangil it pisi nga linubag
Mag raraputas gudla diri mababadbad.

B- Iton imo baba nga naglalabura
Nga nag yiyinakan hin puros la buwa
Kon di ko kahadlok, kahadlok hin gaba

L- Bisan ka gad, Iday, igsulod hin kahon
Takpan hin maupay nga diri kita-on
Maghihimo ako barina nga dagum
Palalatayan ko magtam-is nga pulong.

B- Palipak dao, Idoy, baga ka in aming
Salit nadiri gud it ak’ kasingkasing
It nadidiri-an hit’ ak’ kasingkasing
Di ka ngan’ ma-aram magtanum hin saging.

L- Kon amo lat it’ dinidirian
Mag uuma ako hin kahiluagan
Magtatanum ako saging nga lakatan
Sab-a, costa, baloy, tindok ug bangaran

B- Pastilan gad, Idoy, ayao pag ginu-ol
Kay makakawang la it’ ‘im mga pulong
It dinidiri-an hit akon pariente
Tawo ka hin adlaw, nalupadka hin gab-i.

4. DINUMDUM KO IKAW
Kon harapit na adlaw, matunod
Ngan haimo hirayo ako,
Nagputok an kakulba ha dughan
Ngan an kamingaw assay gud dako;
Pagtikang han panuro han tun-og
Ha bukad, nga dahon panhumog,
Inin luha daw burabod
Waray hunong hin pagtubod.
Kon nadangat an an gab-i
Nadugang an kamingaw
Labis kon nabati
Panhuni han kalaw;
Pagpula han sidlangan
Pagpunias han adlaw
Ngan pagkalpad han maya
Dinumdum ko ikaw.
Nainup koha inmagi nga adla
In himaya nga hingpit gayud
Labi a/na kon upod ka pagtan-aw
Han kapusok han mga balud;
Kundi ay, nadungang an kasamdong
Ngan an lipay nangingiba-iba
Ha kakulop ngan an paglaum
Ibaligya mo ha iba.
Salit pagsalidsalid.
Han mapawa nga adlaw
Ha higtaas nga bukid
Taup an kasilaw;
Han panhuni han gangis
Upod an kamingaw
Duyog ha pagtangis
Dinumdum ko ikaw.

4. GIN-HILOM KO
Gin-hilom ko an pagbati
Han basuni nga ak guin inantos, ahay
Hain daw la an himaya
Nga testigos han langit, han tuna, ahay
Nag siring ka nga la-omi
Hadton gugma nga diri mabalhin
Kay an kalipay ngahangyap han dughan
Nga guin lala-oman han akon kalag.

5. GUGMA
Inin kinabuhi amo an burabod han mga pagturaw
Kay dinhi ha tuna an mga kasakit waray gud paghuraw
Amo la an gugma aton guin lina-oman tambal han kabangis
Han kanan kabuhi bugtong nga hinungdan nga amo an pagtangis
An dughan kon may bido, may masakit han at kalag
Labi na kon kulop na han adlaw pag halag
An luha nga magtin-aw namimiyog ha mata
Kondi tungod an gugma nagmamalipay kita
May gugma han pagtawa
May gugma han pagtu-ok
An turaw gugma man
Paglaum say pa-man
May gugma han pagharoy
An lipay gugma gad
Kahiblun han panhayhay
Kon an gugma waray
An matam-is nga gugma
Say ha aton nag-agak
Ha haluag nga dagat
Han kurit ngatanan
Han kaparong han lamrag
Didto na ha lubnganaw
Waray gad ka-ubos
Gugma an tubos.

6. HINGANDOY
Bisan diin ak’ pahuway
Bian diin ak nga siok
An matahum mo nga dagway
Ha dumdum ko naluok
Butnga han panmurobout
Butnga han pag-aampo
An im’ ladawan ha akon bout
Say nagtitinaputapo.
Ambot kon aanhon ko
Ambot kon mag-aano
Hin paghingandoy ako napupuno
An akon guinmahal
Hin hingpit ugh in tikos
Hinihigugma ko hin tim-os.

7. MAG-ASAWA KAMI
Mag-asawa kami nga diri kuri-an
Masukot mag-away, madali hiolo-an
Bisan la an taklap guin didiscusyonan
Danay may balbagay hin hakatdayonan
Haluag an am oma nga waray gud tanum
Salit ministibles an am pakalamon
Kon hain an punsyon alla hay que comer
Kay ini nga kakablas no kay porque tener
May ganados kami, an am ayam an yatot
Que hacienda en total amas que kapatan
Con Molino en lugar ngan ua nga bukatat
Que una hacienda tambien hin mga lakatan
Haluag an am oma nga waray gud tanum
Salit ministibles an am pakalamon
Kon hain an punsyon alla hay que comer
Kay ini nga kakablas no kay porque tener
Ha amon tuna urog it kugon nga tanum
Guin liguid-ligiran hin mga kalungkogong
Un poco de haropay, mucho amorsecos
Kay ito kan apoy iguin togon

7. PANHAYHAY
Hadto imo ako guin saaran, saad nga sugad hin inop
Budhi kay waray ka pagtuman hadton guin lala-oman, ay
Hinin kalag na lingo
Salit mga mata kay hupong na, rutay rutay ha mga pagtu-ok
Pabay-e nga manhayhay an gugma ha sakob hinin dughan, ay
Nga hin pagturaw tugob
Waray ako pamamaladong nga maabuti ini nga adlaw
Nga ako magmamasamdong panumdum hadton nanaglabay
Paghitukso han higugma, pagsulog han mga luha
Imo man talingoha, ay, nga ako mamatay
Guin pug-an mo an kasingkasing an ngatanan nga pagmayoyo
Imo man la nagy-an tuyo an pagdarahog nga mabangis
Pamati-a an panhayhay, pagpahingutas hin aganay
Han makalit nga gugma, ay, nga ak guin tatangis
Gugma, kay imo man ak guinlingo
Gugma nga waray ka pa-id
Gugma, kay imo man ak guinlingo
Kay bis’ diri ako mabuhi, ay
Ha pag-antos iga-id.

8. SMAILING
(Babae) Bisan ka gud, idoy, maguro-smailing
Kay dinidire ka hit ak kasingkasing
An dinidire-an hit ak kasing-kasing
Kay di ka ma-aram nagtanum hin saguing

(Lalaki)Ma-aram gad ako magtanum hin saguing
Pero waray bunga, puros la saring-sing
Guin tututdo-an ako nira Nanay Tatay
Pagkabikab han tuna, paglubong han saguing

Mga pagkukuhaan

• Chadwick, Henry (1998). Saint Augustine Confessions. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-283372-3. 
• Fisher, Helen (2004). Why We Love: the Nature and Chemistry of Romantic Love. ISBN 0-8050-6913-5. https://archive.org/details/whywelove00hele. 
• Giles, James (1994). "A theory of love and sexual desire". Journal for the Theory of Social Behaviour. 24 (4): 339–357. doi:10.1111/j.1468-5914.1994.tb00259.x.
• Kierkegaard, Søren (2009). Works of Love. New York City: Harper Perennial Modern Classics. ISBN 978-0-06-171327-9. https://archive.org/details/worksoflove0000kier_c2m5. 
• Oord, Thomas Jay (2010). Defining Love: A Philosophical, Scientific, and Theological Engagement. Grand Rapids, MI: Brazos. ISBN 978-1-58743257-6. https://archive.org/details/defininglovephil0000oord. 
• Singer, Irving (1966). The Nature of Love. (in three volumes) (v.1 reprinted and later volumes from The University of Chicago Press, 1984 ed.). Random House. ISBN 0-226-76094-4. 
• Sternberg, R.J. (1986). "A triangular theory of love". Psychological Review. 93 (2): 119–135. doi:10.1037/0033-295X.93.2.119.
• Sternberg, R.J. (1987). "Liking versus loving: A comparative evaluation of theories". Psychological Bulletin. 102 (3): 331–345. doi:10.1037/0033-2909.102.3.331.
• Tennov, Dorothy (1979). Love and Limerence: the Experience of Being in Love. New York: Stein and Day. ISBN 0-8128-6134-5. https://archive.org/details/lovelimerence00tenn. 
• Wood Samuel E., Ellen Wood and Denise Boyd (2005). The World of Psychology (5th ed.). Pearson Education. pp. 402–403. ISBN 0-205-35868-3. 

Mga sumpay ha gawas

Kitaa an I love you ha
Wiktionary, an gawasnon nga pagpurulongan o diksyunaryu.

• An Wikimedia Commons mayda media nga nahahanungod han: Love

• Mga darahonon nga may pagkahisumpay han Higugma ha Wikiquote

• An Wiktionary nga entrada para han love

• Mga mababaroan nga mga materyales nga may pagkahisumpay han Have a Happy Relationship ha Wikiversity